Bài toán này là ứng dụng nâng cao của tính chất dãy tỉ số bằng nhau trong mối quan hệ tỉ lệ nghịch. Vì năng suất công nhân như nhau và tổng khối lượng công việc là như nhau, số công nhân và thời gian hoàn thành là hai đại lượng tỉ lệ nghịch.
Ba đội công nhân làm đường được giao ba khối lượng công việc như nhau. Đội thứ nhất hoàn thành công việc trong 4 ngày, đội thứ hai trong 5 ngày và đội thứ ba trong 6 ngày. Tính số công nhân của mỗi đội, biết đội thứ nhất nhiều hơn đội thứ hai là 3 người và năng suất của các công nhân là như nhau trong suốt quá trình làm việc
Gọi số công nhân của ba đội lần lượt là $x, y, z$ ($\text{người}$; $x, y, z \in \mathbb{N}^*$).
Thiết lập phương trình từ hiệu số:
Đội thứ nhất ($x$) nhiều hơn đội thứ hai ($y$) là $3 \text{ người}$:
Thiết lập mối quan hệ tỉ lệ nghịch:
Số công nhân ($N$) và thời gian hoàn thành ($T$) là tỉ lệ nghịch: $x \cdot 4 = y \cdot 5 = z \cdot 6$.
Từ đẳng thức này, ta chuyển về dãy tỉ số bằng nhau bằng cách chia tất cả cho $\text{BCNN}(4, 5, 6) = 60$.
Áp dụng tính chất Dãy tỉ số bằng nhau với điều kiện $x - y = 3$.
Gọi số công nhân của ba đội lần lượt là x, y, z công nhân (x, y, z ∈ N*)
Vì đội thứ nhất nhiều hơn đội thứ hai là 3 người nên x - y = 3.
Do khối lượng công việc của ba đội là như nhau và đội thứ nhất hoàn thành công việc trong 4 ngày, đội thứ hai trong 5 ngày và đội thứ ba trong 6 ngày nên:
4x = 5y = 6z
hay:
Áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng nhau ta có:
Suy ra: x = .60 = 15; y =
.60 = 12; z =
.60 = 10;
Vậy số công nhân của ba đội lần lượt là 15 công nhân, 12 công nhân và 10 công nhân.
Bài toán đã được giải quyết bằng cách chuyển đổi mối quan hệ tỉ lệ nghịch thành dãy tỉ số bằng nhau:
Tỉ lệ nghịch: Số người tỉ lệ nghịch với thời gian (tỉ lệ $x:y:z = \frac{1}{4} : \frac{1}{5} : \frac{1}{6}$).
Tỉ lệ thuận: Số người tỉ lệ thuận với $15:12:10$.
Số công nhân: $15, 12, 10 \text{ người}$.
Kỹ năng này giúp ta giải quyết các bài toán phân bổ nguồn lực dựa trên điều kiện năng suất và thời gian. Hãy thường xuyên ghé thăm hayhochoi.vn để cập nhật thêm nhiều bài giải và kiến thức toán học bổ ích khác nhé!
• Xem thêm: