Giải bài 3 trang 38 Toán 10 tập 1 SGK Cánh Diều

Đề bài:

Theo quyết định số 2019/QĐ-BĐVN ngày 01/11/2018 của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, giá cước dịch vụ Bưu chính phổ cập đối với dịch vụ thư cơ bản và bưu thiếp trong nước có khối lượng đến 250 g như trong bảng sau:

a) Số tiền dịch vụ thư cơ bản phải trả y (đồng) có là hàm số của khối lượng thư cơ bản x (g) hay không? Nếu đúng, hãy xác định những công thức tính y. 

b) Tính số tiền phải trả khi bạn Dương gửi thư có khối lượng 150g, 200g. 

Phân tích và Hướng dẫn giải:

Bài toán này dựa trên việc phân tích bảng giá cước, trong đó số tiền phải trả ($y$) phụ thuộc vào khối lượng thư ($x$).

1. Xét tính hàm số (câu a): Kiểm tra xem với mỗi khối lượng thư $x$ có tương ứng với duy nhất một số tiền $y$ hay không. Nếu có, hãy dùng bảng giá để viết công thức hàm số theo từng khoảng khối lượng.

2. Tính số tiền phải trả (câu b): Dựa vào công thức hàm số đã xác định ở câu a, tìm xem khối lượng thư $150 \text{g}$ và $200 \text{g}$ thuộc khoảng nào để tính mức cước tương ứng.

Lời giải chi tiết:

a) Số tiền dịch vụ thư cơ bản phải trả y là hàm số của x vì với mỗi giá trị của x (chính là khối lượng của thư) có đúng một giá trị của y (mức cước hay số tiền phải trả) tương ứng. 

Quan sát bảng ta thấy:

+ Nếu khối lượng thư đến 20 g hay 0 < x ≤ 20 thì mức cước phải trả là 4 000 đồng  hay y = 4 000. 

+ Nếu khối lượng thư trên 20 g đến 100 g hay 20 < x ≤ 100 thì mức cước là 6 000 đồng hay y = 6 000. 

+ Nếu khối lượng thư trên 100 g đến 250 g hay 100 < x ≤ 250 thì mức cước là 8 000 đồng hay y = 8 000. 

Vậy ta có công thức xác định y như sau:  

b) Vì 100 < 150 < 250 và 100 < 200 < 250 nên bức thư có khối lượng 150 g thì cần trả cước là 8 000 đồng và bức thư có khối lượng 200 g cũng cần trả cước là 8 000 đồng. 

Vậy tổng số tiền phải trả khi bạn Dương gửi thư có khối lượng 150 g, 200 g là: 

8 000 + 8 000 = 16 000 (đồng).