Bài tập số 2, trang 41 SGK Toán 11 Tập 2 (Chân trời sáng tạo), là bài toán ứng dụng trực tiếp định nghĩa đạo hàm để tính hệ số góc của tiếp tuyến với đồ thị hàm số $f(x)$ tại một điểm cho trước. Hệ số góc của tiếp tuyến tại điểm $A(x_0, y_0)$ chính là giá trị đạo hàm $f'(x_0)$.
Cho hàm số f(x) = −2x2 có đồ thị (C) và điểm A(1; −2) ∈ (C). Tính hệ số góc của tiếp tuyến với (C) tại điểm A.
Hàm số: $f(x) = -2x^2$.
Điểm tiếp xúc: $A(1; -2)$, suy ra $x_0 = 1$.
Yêu cầu: Tính hệ số góc $k$ của tiếp tuyến tại $A$, tức là tính $\mathbf{k = f'(1)}$.
Áp dụng định nghĩa đạo hàm tại $x_0 = 1$:
Thay $f(x)$ và $f(1)$ vào biểu thức.
Phân tích tử số thành nhân tử (sử dụng hằng đẳng thức $x^2-1$) để khử dạng vô định $\frac{0}{0}$.
Tính giới hạn của biểu thức đã rút gọn.
Hệ số góc của tiếp tuyến với (C) tại điểm A là:
$f'(1)=\lim_{x\rightarrow 1}\frac{(-2x^2)-(-2.1^2)}{x-1}$ $=\lim_{x\rightarrow 1}\frac{-2x^2+2}{x-1}$
$=\lim_{x\rightarrow 1}\frac{-2(x^2-1)}{x-1}$ $=\lim_{x\rightarrow 1}\frac{-2(x-1)(x+1)}{x-1}$
$=\lim_{x\rightarrow 1}[-2(x+1)]$ $=-2(1+1)=-4$
Vậy hệ số góc của tiếp tuyến với (C) tại điểm A là −4.
Hệ số góc của tiếp tuyến tại điểm $A(1; -2)$ được xác định bằng đạo hàm $f'(1)$. Sử dụng định nghĩa đạo hàm, ta đã chứng minh được:
Vậy, hệ số góc của tiếp tuyến là $-4$.
• Xem thêm: