Bài tập số 1, trang 81 SGK Toán 11 Tập 2 (Chân trời sáng tạo), là bài toán quan trọng trong chương Quan hệ Vuông góc trong Không gian. Bài toán yêu cầu tính khoảng cách từ chân đường cao (O) đến một mặt bên ((SCD)) của hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi. Để giải, ta sử dụng phương pháp hai lần dựng đường vuông góc và áp dụng hệ thức lượng trong tam giác vuông.
Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh a có O là giao điểm của hai đường chéo, $\widehat{ABC}=60^o$, SO ⊥ (ABCD), SO = a$\sqrt{3}$ Tính khoảng cách từ O đến mặt phẳng (SCD).
Dựng Khoảng cách: Khoảng cách $d(O, (SCD))$ chính là độ dài đoạn $OH$, với $OH$ được dựng vuông góc theo quy tắc 2 lần dựng vuông góc.
Lần 1: Từ $O$ kẻ $\mathbf{OI \perp CD}$ (trong mặt phẳng đáy).
Lần 2: Từ $O$ kẻ $\mathbf{OH \perp SI}$ (trong $\triangle SOI$).
Tính toán: Tính $OI$ trong $\triangle OCD$ vuông tại $O$, sau đó dùng hệ thức lượng $\frac{1}{OH^2} = \frac{1}{SO^2} + \frac{1}{OI^2}$ trong $\triangle SOI$ vuông tại $O$.
Ta có hình minh hoạ như sau:

Kẻ OI ⊥ CD, OH ⊥ SI
Ta có: SO ⊥ (ABCD);
Suy ra: CD ⊥ SO (1)
Mà: OI ⊥ CD (2)
Từ (1) và (2) ⇒ CD ⊥ (SOI)
⇒ CD ⊥ OH
Mà OH ⊥ SI ⇒OH ⊥ (SCD)
Nên d(O, (SCD)) = OH.
Ta có: ΔABC đều ⇒ AC = a
⇒ OC = AC/2 = a/2
• Xét ΔABD, áp dụng định lí cos, ta có:
$BD=\sqrt{AB^2+AD^2-2AB.AD.cos\widehat{BAD}}$ $=\sqrt{a^2+a^2-2.a.a.cos120^o}$
$=\sqrt{a^2+a^2-2.a.a.\left ( \frac{-1}{2} \right )}$ $=a\sqrt{3}$
$\Rightarrow OD = \frac{BD}{2} = \frac{a\sqrt{3}}{2}$
• Xét ΔOCD vuông tại O có OI là đường cao
$\frac{1}{OI^2}=\frac{1}{OC^2}+\frac{1}{OD^2}$ $\Rightarrow OI=\frac{a\sqrt{3}}{4}$
Ta có SO ⊥ (ABCD) ⇒ SO ⊥ OI
Vì vậy, tam giác SOI vuông tại O có OH là đường cao nên
$\frac{1}{OH^2}=\frac{1}{SO^2}+\frac{1}{OI^2}$
$\Rightarrow OH=\frac{a\sqrt{51}}{17}$
$\Rightarrow d(O,(SCD))=\frac{a\sqrt{51}}{17}$
Vậy khoảng cách từ O đến mặt phẳng (SCD) là$\frac{a\sqrt{51}}{17}$
Khoảng cách từ $O$ đến mặt phẳng $(SCD)$ được tính bằng độ dài đoạn $OH$ thông qua phương pháp hai lần dựng vuông góc. Sau khi tính được $OI = \frac{a\sqrt{3}}{4}$, áp dụng hệ thức lượng trong tam giác vuông $SOI$ với $SO = a\sqrt{3}$ ta thu được kết quả:
• Xem thêm: