Chào các em! Bài toán này sẽ giúp chúng ta ôn lại một trong những kiến thức cơ bản nhất về hàm số bậc nhất: mối quan hệ giữa các đường thẳng dựa trên hệ số góc và hệ số tự do. Việc xác định khi nào hai đường thẳng song song, trùng nhau hay cắt nhau là rất quan trọng để giải các bài toán đồ thị phức tạp hơn. Hãy cùng nhau phân tích và giải quyết bài tập này nhé!
Chỉ ra các cặp đường thẳng cắt nhau và các cặp đường thẳng song song trong số các đường thẳng sau: y = –2x + 5; y = –2x; y = 4x – 1.
Để xác định mối quan hệ giữa các đường thẳng có phương trình dạng y=ax+b (với a là hệ số góc và b là hệ số tự do), chúng ta cần nhớ lại các quy tắc sau:
Hai đường thẳng song song với nhau khi chúng có cùng hệ số góc (a1=a2) và khác hệ số tự do (b1≠b2).
Hai đường thẳng cắt nhau khi chúng có hệ số góc khác nhau (a1≠a2).
Hai đường thẳng trùng nhau khi chúng có cùng hệ số góc (a1=a2) và cùng hệ số tự do (b1=b2).
Bài toán đưa ra ba đường thẳng: y=–2x+5, y=–2x, và y=4x–1. Việc của chúng ta là xác định hệ số góc và hệ số tự do của từng đường thẳng, sau đó áp dụng các quy tắc trên để tìm các cặp đường thẳng cắt nhau và song song.
• Đường thẳng y = –2x + 5 có hệ số góc bằng –2 và hệ số tự do bằng 5.
• Đường thẳng y = –2x có hệ số góc bằng –2 và hệ số tự do bằng 0.
• Đường thẳng y = 4x – 1 có có hệ số góc bằng 4 và hệ số tự do bằng –1.
→ Hai đường thẳng y = –2x + 5 và y = –2x
Có hệ số góc bằng nhau và hệ số tự do khác nhau nên hai đường thẳng này song song.
→ Hai đường thẳng y = –2x + 5 và y = 4x – 1
Có hệ số góc khác nhau nên hai đường thẳng này cắt nhau.
→ Hai đường thẳng y = –2x và y = 4x – 1
Có hệ số góc khác nhau nên hai đường thẳng này cắt nhau.
⇒ Các cặp đường thẳng cắt nhau là:
y = –2x + 5 và y = 4x – 1;
y = –2x và y = 4x – 1;
⇒ Các cặp đường thẳng song song là:
y = –2x + 5 và y = –2x.
Bài tập này đã củng cố kiến thức về mối quan hệ giữa các đường thẳng trong mặt phẳng tọa độ, một khái niệm cơ bản nhưng rất quan trọng. Bằng cách so sánh hệ số góc và hệ số tự do, các em có thể dễ dàng xác định được khi nào hai đường thẳng cắt nhau hay song song. Hãy luôn nhớ: hệ số góc quyết định độ dốc và hướng của đường thẳng, còn hệ số tự do quyết định vị trí của đường thẳng trên trục tung.
• Xem thêm: