Bài 2.11 trang 51 sách giáo khoa Toán 11 (Kết nối tri thức) là một bài toán thực tế về cấp số cộng. Bài toán này yêu cầu tìm số lượng số hạng đầu tiên cần lấy để tổng của chúng đạt một giá trị cho trước. Để giải quyết, chúng ta cần sử dụng công thức tính tổng n số hạng đầu của cấp số cộng.
Một cấp số cộng có số hạng đầu bằng 5 và công sai bằng 2. Hỏi phải lấy tổng của bao nhiêu số hạng đầu của cấp số cộng này để có tổng bằng 2 700?
Để giải quyết bài toán này, chúng ta sẽ sử dụng công thức tính tổng của n số hạng đầu tiên của một cấp số cộng: Trong đó:
Sn là tổng của n số hạng đầu.
u1 là số hạng đầu tiên.
d là công sai.
n là số số hạng cần tìm.
Các bước giải:
Thay số liệu: Thay các giá trị đã biết (u1=5, d=2, Sn=2700) vào công thức trên.
Giải phương trình: Biến đổi phương trình để tìm n. Phương trình thu được là một phương trình bậc hai với ẩn là n.
Kiểm tra điều kiện: Giải phương trình và chọn nghiệm n thỏa mãn điều kiện là một số nguyên dương, vì n đại diện cho số lượng số hạng.
Cấp số cộng có u1 = 5 và d = 2. Giả sử tổng của n số hạng đầu bằng 2 700. Khi đó ta có:
Vậy:
⇔ n(10 + 2n – 2) = 5 400
⇔ n(2n + 8) – 5 400 = 0
⇔ 2n2 + 8n – 5 400 = 0
Giải phương trình bậ 2 được nghiệm n = 50 hoặc n = -54.
Chỉ có n = 50 thoả điều kiện.
Vậy tổng của 50 số hạng đầu của cấp số cộng đã cho bằng 2 700.
Nghĩa là, phải lấy 50 số hạng đầu của cấp số cộng để có tổng bằng 2 700.
Bài toán này đã cho chúng ta thấy ứng dụng của công thức tính tổng n số hạng đầu của cấp số cộng. Mặc dù bài toán yêu cầu tìm n chứ không phải Sn, phương pháp giải vẫn là sử dụng công thức tổng để thiết lập phương trình và giải. Việc giải phương trình bậc hai và chọn nghiệm hợp lý là bước cuối cùng quan trọng để có được câu trả lời chính xác.
• Xem thêm: