Bài tập 5, trang 50 SGK Toán 8 Tập 2 (Cánh Diều), là bài toán ứng dụng phương trình bậc nhất một ẩn để tìm một số tự nhiên có hai chữ số. Điểm mấu chốt là biểu diễn giá trị của số ban đầu và số mới dưới dạng biểu thức đại số, dựa trên mối quan hệ giữa chữ số hàng chục và chữ số hàng đơn vị.
Một số gồm hai chữ số có chữ số hàng chục gấp ba lần chữ số hàng đơn vị. Nếu đổi chỗ hai chữ số của số đó cho nhau thì ta nhận được số mới nhỏ hơn số ban đầu là 18 đơn vị. Tìm số ban đầu.
Thiết lập ẩn: Gọi chữ số hàng đơn vị là $x$.
Biểu diễn giá trị:
Số ban đầu: Nếu số là $\overline{AB}$, giá trị của nó là $10A + B$.
Số mới: Giá trị của nó là $10B + A$.
Lập phương trình: Dựa vào điều kiện chênh lệch giá trị ($31x - 13x = 18$).
Giải và Kết luận: Giải phương trình để tìm $x$, từ đó suy ra số ban đầu.
Gọi chữ số hàng đơn vị của số có hai chữ số đó là: x (x ∈ ℕ*;0 < x ≤ 3).
Chữ số hàng chục của số đó là: 3x
Suy ra giá trị của số ban đầu là: 10.3x + x = 31x.
Khi đổi chỗ hai chữ số thì số mới có chữ số hàng chục là x và chữ số hàng đơn vị là 3x, khi đó giá trị của số mới là: 10x + 3x = 13x.
Vì khi đổi chỗ hai chữ số của số ban đầu cho nhau thì ta nhận được số mới nhỏ hơn số ban đầu là 18 đơn vị nên ta có phương trình: 31x − 13x = 18.
Giải phương trình:
31x − 13x = 18
18x = 18
x = 1 (thỏa mãn điều kiện).
Nên số ban đầu có chữ số hàng đơn vị là 1 và có chữ số hàng chục là 3.1 = 3.
Vậy số ban đầu là 31.
Bài toán được giải bằng cách gọi chữ số hàng đơn vị là $x$, lập phương trình dựa trên sự chênh lệch giá trị giữa số ban đầu ($31x$) và số mới ($13x$):
Số ban đầu là 31.
• Xem thêm:
Bài 2 trang 50 Toán 8 Tập 2 Cánh Diều: Giải các phương trình: a) 7x + 21 = 0;...
Bài 3 trang 50 Toán 8 Tập 2 Cánh Diều: Giải các phương trình: a) 2x ‒ 3 = ‒3x + 17;...