Bài tập 11, trang 51 SGK Toán 8 Tập 2 (Cánh Diều), là bài toán ứng dụng phương trình bậc nhất một ẩn vào lĩnh vực Vật lí (Nhiệt học). Bài toán dựa trên nguyên lí cân bằng nhiệt: Khi vật nóng và vật lạnh trao đổi nhiệt, nhiệt lượng tỏa ra của vật nóng ($\mathbf{Q_1}$) bằng nhiệt lượng thu vào của vật lạnh ($\mathbf{Q_2}$), cho đến khi chúng đạt đến nhiệt độ cân bằng ($\mathbf{t}$).
Thả một quả cầu nhôm khối lượng 0,15 kg được đun nóng tới 100 °C vào một cốc nước có khối lượng nước là 0,47 kg ở 20 °C. Người ta xác định được:
− Nhiệt lượng quả cầu nhôm toả ra khi nhiệt độ hạ từ 100°C đến nhiệt độ cân bằng t°C là:
Q1 = 0,15.880.(100 ‒ t) (J).
− Nhiệt lượng nước thu vào khi tăng nhiệt độ từ 20°C đến nhiệt độ cân bằng t°C là:
Q2 = 0,47.4200.(t ‒ 20) (J).
Tìm nhiệt độ cân bằng (làm tròn kết quả đến hàng đơn vị).
Lập phương trình: Áp dụng nguyên lí cân bằng nhiệt: $\mathbf{Q_1 = Q_2}$.
Thu gọn hệ số: Nhân các hệ số của $Q_1$ và $Q_2$ để đơn giản hóa phương trình.
Giải phương trình: Giải phương trình bậc nhất tìm $t$.
Làm tròn: Làm tròn kết quả $t$ đến hàng đơn vị.
Để đạt được nhiệt độ cân bằng t°C thì Q1 = Q2.
Khi đó, ta có phương trình: 0,15.880.(100 ‒ t) = 0,47.4200.(t ‒ 20).
Giải phương trình:
0,15.880.(100 ‒ t) = 0,47.4200.(t ‒ 20)
132 . (100 – t) = 1 974 . (t – 20)
13 200 – 132t = 1 974t – 39 480
1 974t + 132t = 13 200 + 39 480
2 106t = 52 680
$t=\frac{52680}{2106}\approx 25(^oC)$
Vậy nhiệt độ cân bằng khoảng 25°C.
Bài toán được giải bằng cách áp dụng nguyên lí cân bằng nhiệt ($\mathbf{Q_1 = Q_2}$):
• Xem thêm: