Chào các em! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng giải một bài toán cơ bản nhưng rất quan trọng về đồ thị hàm số trong sách giáo khoa Toán 10 tập 1, thuộc bộ sách Cánh Diều. Bài 5 trang 38 sẽ giúp các em củng cố kỹ năng đọc và phân tích đồ thị để tìm ra các thông tin quan trọng một cách trực quan và chính xác.
Cho đồ thị hàm số y = f(x) như Hình 8.
a) Trong các điểm có tọa độ (1; –2), (0; 0), (2; –1), điểm nào thuộc đồ thị hàm số? Điểm nào không thuộc đồ thị hàm số?
b) Xác định f(0); f(3).
c) Tìm điểm thuộc đồ thị hàm số có tung độ bằng 0.
Để giải quyết bài toán này, các em cần nắm vững mối quan hệ giữa một điểm, tọa độ của nó và đồ thị hàm số.
Một điểm thuộc đồ thị hàm số y=f(x) khi và chỉ khi tọa độ (x0;y0) của điểm đó thỏa mãn phương trình y0=f(x0).
Để xác định f(a), ta tìm giá trị của y trên đồ thị tương ứng với giá trị x=a.
Để tìm điểm có tung độ bằng b, ta tìm điểm trên đồ thị có tọa độ y=b.
Chúng ta sẽ áp dụng các nguyên tắc này để giải quyết từng phần của bài toán.
a) Xác định các điểm A(1; –2), O(0; 0) và B(2; –1) lên mặt phẳng tọa độ ở Hình 8:
Ta có hình minh hoạ sau:
Từ hình trên ta thấy:
- Đồ thị hàm số không đi qua điểm O(0; 0) nên điểm O(0; 0) không thuộc đồ thị hàm số y = f(x).
- Đồ thị hàm số đi qua hai điểm A, B nên hai điểm A(1; – 2) và B(2; – 1) thuộc đồ thị hàm số y = f(x).
b) Ta có f(0) là giá trị của hàm số tại x = 0, mà theo đồ thị ta thấy x = 0 thì y = –1 (do điểm có tọa độ (0; –1) thuộc đồ thị hàm số)
Nên f(0) = –1.
Ta cũng có f(3) là giá trị của hàm số tại x = 3, từ đồ thị ta thấy x = 3 thì y = 0 (do điểm có tọa độ (3; 0) thuộc đồ thị hàm số)
Nên f(3) = 0.
c) Điểm thuộc đồ thị có tung độ bằng 0 hay y = 0 chính là điểm có tọa độ (3; 0).
Qua bài giải này, các em đã ôn lại cách đọc thông tin từ đồ thị hàm số một cách chính xác. Kỹ năng này không chỉ quan trọng trong toán học mà còn rất hữu ích trong việc phân tích dữ liệu ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Hãy luôn nhớ rằng, đồ thị là một công cụ trực quan để thể hiện mối quan hệ giữa các đại lượng.
• Xem các bài tập Toán 10 tập 1 SGK Cánh Diều cùng chuyên mục
> Bài 1 trang 37 Toán 10 tập 1 SGK Cánh Diều: Tìm tập xác định của mỗi hàm số sau: a) y = –x2;..