Chào các em! Hôm nay chúng ta sẽ cùng giải bài Luyện tập 3 trang 9 trong sách giáo khoa Toán 9 tập 1, bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Bài toán này là một bài tập quan trọng, giúp các em củng cố khái niệm nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn. Việc kiểm tra một cặp số có phải là nghiệm của hệ phương trình hay không là một kỹ năng cơ bản và cần thiết.
Trong hay cặp số (0; –2) và (2; –1) cặp số nào là nghiệm của hệ phương trình
• Với cặp số (0; –2),
Ta thấy khi x = 0 và y = –2 thì:
x – 2y = 0 – 2.(–2) = –4 ≠ 4 nên cặp số (0; –2) không phải là nghiệm của phương trình thứ nhất: x – 2y = 4 nên không là nghiệm của hệ.
• Với cặp số (2; –1),
Ta thấy khi x = 2 và y = –1 thì:
x – 2y = 2 – 2.(–1) = 2 + 2 = 4 nên (2; –1) là nghiệm của phương trình thứ nhất.
4x + 3y = 4.2 + 3.(–1) = 8 – 3 = 5 nên (2; –1) là nghiệm của phương trình thứ hai.
Vậy (2; –1) là nghiệm chung của hai phương trình, nghĩa là (2; –1) là nghiệm của hệ phương trình đã cho.
Xét bài toán cổ trong Tình hướng mở đầu. Gọ x là số cam, y là số quýt cần tính (x,y ∈ N*) ta có hệ phương trình bậc nhất hai ẩn sau:
Trong hai cập số (10; 7) và (7; 10), cặp số nào là nghiệm của hệ phương trình trên? Từ đó cho biết một phương án về số cam và số quýt thoả mãn yêu cầu của bài toán cổ.
Lời giải chi tiết
• Với cặp số (10; 7),
Ta thấy khi x = 10 và y = 7 thì:
x + y = 10 + 7 = 17 vậy (10; 7) là nghiệm của pt thứ nhất
10x + 3y = 10.10 + 3.7 = 121 vậy (10; 7) Không là nghiệm của pt thứ hai
Vậy (10; 7) không là nghiệm chung của hai phương trình, nghĩa là (10; 7) Không là nghiệm của hệ phương trình đã cho.
• Với cặp số (7; 10),
Ta thấy khi x = 7 và y = 10 thì:
x + y = 7 + 10 = 17 vậy (7; 10) là nghiệm của pt thứ nhất
10x + 3y = 10.7 + 3.10 = 100 vậy (7; 10) là nghiệm của pt thứ hai
Vậy (7; 10) là nghiệm chung của hai phương trình, nghĩa là (7; 10) là nghiệm của hệ phương trình đã cho.
Vậy số cam là 7; số quýt là 10 thì thoả mãn yêu cầu của bài toán cổ.
Qua bài tập này, các em đã rèn luyện được cách kiểm tra một cặp số có phải là nghiệm của hệ phương trình hay không. Hãy luôn nhớ rằng, một nghiệm của hệ phương trình phải thỏa mãn tất cả các phương trình trong hệ đó.