Bài 1 trang 106 SGK Hóa 11 thuộc chương Dẫn xuất halogen, alcohol và phenol. Đây là bài tập cơ bản giúp các em ôn lại kiến thức về danh pháp thay thế và cách viết phương trình điều chế các hợp chất này từ hydrocarbon tương ứng. Bài viết này sẽ cung cấp lời giải chi tiết và đầy đủ cho cả hai phần a) và b).
Cho các dẫn xuất halogen có công thức cấu tạo sau: CH3Cl, CH3CH2Cl, C6H5Br, CHCl3 và CH2BrCH2Br.
a) Gọi tên các chất trên theo danh pháp thay thế.
b) Viết phương trình hoá học của phản ứng điều chế các chất trên từ hydrocarbon tương ứng.
Danh pháp thay thế (IUPAC) của dẫn xuất halogen được gọi bằng cách:
Đánh số vị trí của nguyên tử halogen trên mạch chính.
Gọi tên halogen kèm theo tiền tố (mono, di, tri,...).
Cuối cùng là tên hydrocarbon tương ứng.
Áp dụng quy tắc này, ta có:
CH3Cl: Chloromethane
CH3CH2Cl: Chloroethane
C6H5Br: Bromobenzene
CHCl3: 1,1,1 - trichloromethane
CH2BrCH2Br: 1,2 - dibromoethane
Để điều chế các dẫn xuất halogen, ta thường sử dụng phản ứng thế halogen bằng ánh sáng đối với alkane, hoặc phản ứng cộng halogen vào alkene.
Điều chế CH3Cl: CH4 (Methane) là hydrocarbon tương ứng. Ta dùng phản ứng thế với clo. CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
Điều chế CH3CH2Cl: CH3CH3 (Ethane) là hydrocarbon tương ứng. CH3CH3 + Cl2 CH3CH2Cl + HCl
Điều chế C6H5Br: C6H6 (Benzene) là hydrocarbon tương ứng. Phản ứng thế diễn ra với xúc tác bột sắt. C6H6 + Br2 C6H5Br + HBr
Điều chế CHCl3: CH4 (Methane) là hydrocarbon tương ứng. Ta dùng phản ứng thế hoàn toàn hơn với clo. CH4 + 3Cl2 CHCl3 + 3HCl
Điều chế CH2BrCH2Br: CH2=CH2 (Ethene) là hydrocarbon không no. Ta dùng phản ứng cộng brom vào nối đôi. CH2 = CH2 + Br2 → CH2BrCH2Br
Đáp số: a) Chloromethane, Chloroethane, Bromobenzene, 1,1,1-trichloromethane, 1,2-dibromoethane.
b) Các phương trình hóa học đã được trình bày chi tiết ở trên.
Để làm tốt các bài tập về dẫn xuất halogen, các em cần nắm vững hai kiến thức cơ bản: danh pháp và phản ứng điều chế. Việc phân biệt giữa phản ứng thế (alkane, arene) và phản ứng cộng (alkene, alkyne) là rất quan trọng. Chúc các em học tốt và đạt kết quả cao!
• Xem hướng dẫn giải Hoá 11 SGK Cánh diều cùng chuyên mục