Giải bài 2 trang 34 Hoá 11 SGK Chân trời sáng tạo

Đề bài:

Trong thực tế, nhiều nơi nước thải, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu chưa qua xử lý được thả trực tiếp vào ao hồ. Trường hợp nào có thể gây ra hiện tượng phú dưỡng. Giải thích.

Phân tích và Hướng dẫn giải:

Đề bài nêu ra vấn đề ô nhiễm môi trường nước do việc xả thải trực tiếp vào ao hồ và yêu cầu xác định trường hợp nào gây ra hiện tượng phú dưỡng, đồng thời giải thích nguyên nhân.

• Hiện tượng phú dưỡng là hiện tượng tảo và thực vật thủy sinh trong ao, hồ phát triển mạnh một cách đột ngột. Điều này thường do sự gia tăng nồng độ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các hợp chất của nitrogen (N) và phosphorus (P).

• Các nguồn thải như nước thải, phân bón hóa học và thuốc trừ sâu đều chứa các hợp chất của N và P. Tuy nhiên, mức độ gây ra phú dưỡng của mỗi nguồn thải có thể khác nhau.

Để trả lời câu hỏi, chúng ta cần phân tích thành phần của từng loại rác thải được đề cập và mức độ ảnh hưởng của chúng đến môi trường nước.

Lời giải chi tiết:

Nước thải chưa qua xử lí là nguồn thải giàu chất hữu cơ nhất, thường đến từ các cơ sở chăn nuôi, nước thải sinh hoạt  gia đình,... do chứa lượng lớn nitrogen và phosphorus thúc đẩy quá trình phú dưỡng diễn ra theo tiến trình nhanh nhất.

Giải thích:

• Nước thải sinh hoạt và chăn nuôi là nguồn thải giàu chất hữu cơ nhất. Chúng chứa một lượng lớn các hợp chất của nitrogen (như amoniac, nitrat,...) và phosphorus (photphat,...).

• Các hợp chất này đóng vai trò là chất dinh dưỡng chính cho tảo và các loài thực vật thủy sinh.

• Khi được thải trực tiếp vào ao hồ mà không qua xử lý, nồng độ N và P trong nước tăng cao đột ngột. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho tảo và thực vật thủy sinh phát triển bùng nổ, tạo thành các "thủy triều đỏ" hoặc lớp váng trên mặt nước.

• Lớp váng này ngăn cản ánh sáng mặt trời chiếu xuống, làm giảm quá trình quang hợp của các loài thực vật dưới đáy, dẫn đến sự thiếu hụt oxygen hòa tan trong nước.

• Khi tảo chết và phân hủy, quá trình này cũng tiêu thụ một lượng lớn oxygen, khiến nồng độ oxygen trong nước giảm sâu hơn nữa, gây ngạt và chết hàng loạt các loài sinh vật sống dưới nước. Đây chính là bản chất của hiện tượng phú dưỡng.

Phân bón hóa học và thuốc trừ sâu cũng chứa N và P, nhưng thường được sử dụng với liều lượng và mục đích cụ thể hơn. Nước thải, với lượng chất hữu cơ và vô cơ dồi dào, đa dạng và liên tục, chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra hiện tượng này.