Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa độ dài đo được trên bản đồ và độ dài thực tế tương ứng trên mặt đất. Việc tìm tỉ lệ bản đồ là một ứng dụng quan trọng của khái niệm tỉ số trong thực tế, giúp chúng ta hiểu mức độ thu nhỏ của bản đồ so với thế giới thực.
Đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây dài khoảng 56 km, nhưng trên một bản đồ chỉ đo được 2,8 cm. Tìm tỉ lệ của bản đồ.
Để tìm tỉ lệ bản đồ, ta cần lập tỉ số giữa độ dài trên bản đồ và độ dài thực tế. Yêu cầu quan trọng nhất là phải đổi hai đại lượng về cùng một đơn vị đo. Tỉ lệ bản đồ thường được biểu diễn dưới dạng $\mathbf{1:n}$.
Đổi đơn vị: Chuyển độ dài thực tế ($56$ km) sang đơn vị $\text{cm}$. ($1 \text{ km} = 100 000 \text{ cm}$).
Lập tỉ số: Lập tỉ số $\frac{\text{Độ dài trên bản đồ}}{\text{Độ dài thực tế}}$.
Rút gọn: Rút gọn tỉ số về dạng $\frac{1}{n}$.
Đổi 56 km = 5 600 000 cm.
Tỉ lệ của bản đồ là:
Vậy tỉ lệ của bản đồ là 1 : 2 000 000.
Tỉ lệ $1 : 2 000 000$ có nghĩa là $1 \text{ cm}$ trên bản đồ tương ứng với $2 000 000 \text{ cm}$ (hay $20$ km) ngoài thực tế.
| Đại lượng | Độ dài |
| Trên bản đồ | $2,8 \text{ cm}$ |
| Thực tế | $56 \text{ km}$ ($5 600 000 \text{ cm}$) |
| Tỉ lệ bản đồ | $1 : 2 000 000$ |
• Xem thêm: