Chào mừng các em học sinh đến với Bài 20: Phân tích số liệu thống kê dựa vào biểu đồ trong chương trình Toán 8 sách Kết nối tri thức. Bài học này sẽ trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để đọc, diễn giải và phân tích các số liệu thống kê từ biểu đồ một cách chính xác.
Cách Phân tích số liệu thống kê dựa vào biểu đồ? Đọc, diễn giải và phân tích số liệu từ biểu đồ như thế nào? câu trả lời sẽ có ngay trong nội dung bài viết này.
- Trong biểu đồ cột, khi gốc của trục đứng khác 0 thì tỉ lệ chiều cao của các cột không bằng tỉ lệ số liệu mà chúng biểu diễn.
- Trong biểu đồ đoạn thẳng, khi các điểm quan sát trên trục ngang không đều nhau, ta không thể dựa vào độ dốc để kết luận về tốc độ tăng, giảm của đại lượng được biểu diễn.
* Ví dụ: Cho hai biểu đồ sau biểu diễn số lượng người thất nghiệp tại một thành phố trong giai đoạn từ 12/2007 đến 6/2010.
Hãy giải thích tại sao xu thế của hai biểu đồ lại khác nhau. Để thấy được xu thế của số lượng người thất nghiệp, ta nên dùng biểu đồ nào?
* Lời giải:
Xu thế của hai biểu đồ khác nhau vì:
- Biểu đồ a): chia theo khoảng thời gian dài/ngắn tương ứng với đoạn dài/ngắn trên biểu đồ.
- Biểu đồ b): các khoảng thời gian dài/ngắn khác nhau được chia đều theo từng đoạn trên biểu đồ.
Để thấy được xu thế của số lượng người thất nghiệp, ta nên dùng biểu đồ a).
- Khi phân tích số liệu, ta có thể kết hợp thông tin từ hai hay nhiều biểu đồ.
- Để so sánh sự thay đổi theo thời gian của hai hay nhiều đại lượng, người ta thường biểu diễn chúng trên cùng biểu đồ.
* Ví dụ: Các biểu đồ sau cho biết cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong nước các năm 2018 và 2019.
a) Lập bảng thống kê cho biết cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong nước (theo tỉ lệ %) năm 2019.
b) Nhận xét về sự thay đổi cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong các nước năm 2019 so với năm 2018.
* Lời giải:
a) Tổng khối lượng năng lượng khai thác trong năm 2019 là:
26 408,48 + 11 263,8 + 9 180 + 7 840 = 54 692,28 (KTOE)
Tỉ lệ phần trăm khối lượng các loại năng lượng so với tổng khối lượng khai thác năm 2019:
– Than chiếm:
– Dầu thô chiếm:
– Khí thiên nhiên chiếm:
– Nhiên liệu sinh học chiếm: 100% − 48,29% − 20,59% − 16,78% = 14,34%.
Ta lập bảng thống kê cho biết cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong nước (theo tỉ lệ %) năm 2019 như sau:
Các loại năng lượng |
Than |
Dầu thô |
Khí thiên nhiên |
Nhiên liệu sinh học |
Tỉ lệ (%) |
48,29 |
20,59 |
16,78 |
14,34 |
b) Sự thay đổi cơ cấu năng lượng được khai thác, sản xuất trong các nước năm 2019 so với năm 2018.
– Than tăng khoảng 3,27% (từ 45,02% lên 48,29%);
– Dầu thô giảm khoảng 2,6% (từ 23,19% xuống 20,59%);
– Khí thiên nhiên giảm khoảng 0,31% (từ 17,09% xuống 16,78%);
– Nhiên liệu sinh học giảm khoảng 0,36% (14,70% xuống 14,34%).
Bài viết trên đã cung cấp cho các em những kỹ năng cơ bản để đọc, diễn giải và phân tích số liệu thống kê từ biểu đồ. Nắm vững những kiến thức này sẽ giúp các em xử lý thông tin một cách khoa học và đưa ra các nhận xét chính xác.
• Xem thêm:
Lý thuyết Toán 8 Bài 18: Thu thập và phân loại dữ liệu
Lý thuyết Toán 8 Bài 19: Biểu diễn dữ liệu bằng bảng vào biểu đồ