Chào các em! Bài viết này sẽ hướng dẫn các em giải chi tiết Bài 1.21 trang 32 SGK Toán 12 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống tập 1. Bài toán này giúp chúng ta ôn tập một kỹ năng cơ bản và quan trọng nhất của chương trình Toán 12: khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số bậc ba
Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của các hàm số sau:
a) y = -x3 + 3x + 1
b) y = x3 + 3x2 - x - 1
Để khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số, ta thực hiện các bước sau:
Tìm tập xác định (TXĐ) của hàm số.
Xét sự biến thiên:
Tính đạo hàm y′.
Tìm các điểm cực trị bằng cách giải phương trình y′=0.
Xét dấu của y′ để tìm các khoảng đồng biến và nghịch biến.
Tính giới hạn của hàm số tại vô cực.
Lập bảng biến thiên.
Vẽ đồ thị:
Xác định các điểm đặc biệt như điểm cực trị, giao điểm với các trục tọa độ.
Dựa vào bảng biến thiên để vẽ đồ thị một cách chính xác.
a) y = -x3 + 3x + 1
• TXĐ: D = R
• Sự biến thiên:
y' = -3x2 + 3 = 0 ⇔ x = 1 hoặc x = -1
Trên khoảng (-1; 1), y' > 0 nên hàm số đồng biến.
Trên khoảng (-∞; -1) và (1; +∞), y' < 0 nên hàm số nghịch biến trên mỗi khoảng đó.
Hàm số đạt cực đại tại x = 1, giá trị cực đại yCĐ = 3
Hàm số đạt cực tiểu tại x = -1, giá trị cực tiểu yCT = -1
• Giới hạn tại vô cực
• Bảng biến thiên:
• Đồ thị:
b) y = x3 + 3x2 - x - 1
• TXĐ: D = R
• Sự biến thiên:
y' = 3x2 + 6x - 1 = 0 ⇔ hoặc
Trên khoảng , y' < 0 nên hàm số nghịch biến.
Trên khoảng và
, y' > 0 nên hàm số nghịch biến trên mỗi khoảng đó.
Hàm số đạt cực đại tại , giá trị cực đại
Hàm số đạt cực tiểu tại , giá trị cực tiểu
• Giới hạn tại vô cực
• Bảng biến thiên:
• Đồ thị:
Qua bài tập này, các em đã rèn luyện kỹ năng khảo sát và vẽ đồ thị hàm số bậc ba. Nắm vững các bước từ việc tìm tập xác định, tính đạo hàm, lập bảng biến thiên đến vẽ đồ thị là nền tảng để giải quyết các bài toán liên quan đến hàm số một cách chính xác.
• Xem thêm: