Tính chất hóa học của Axit Cacbonic (H2CO3) Muối Cacbonat và Bài tập - Hóa 9 bài 29

Trong bài viết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu về một số hợp chất khác của Cacbon đó chính là Axit Cacbonic (H₂CO₃) và Muối Cacbonat. Vậy Axit Cacbonic (H₂CO₃) và muối Cacbonat có tính chất hóa học và tính chất vật lý gì? chúng có ứng dụng gì trong đời sống?

I. Tính chất của Axit Cacbonic H₂CO₃

1. Trạng thái tự nhiên và tính chất vật lý của axit cacbonic

- Axit cacbonic H₂CO₃ có trong nước tự nhiên và nước mưa, do nước hòa tan khí CO₂ trong khí quyển.

2. Tính chất hóa học của axit cacbonic

- Axit cacbonic H₂CO₃ là một axit yếu: làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ nhạt.

- Axit cacbonic H₂CO₃ là một axit không bền, dễ bị phân hủy thành CO₂ và H₂O.

II. Muối Cacbonat

1. Phân loại muối cacbonat

• Có 2 loại muối cacbonat: Cacbonat trung hòa và Cacbonat axit

- Muối Cacbonat trung hoà là muối cacbonat không còn nguyên tố H trong thành phần gốc axit.

* Ví dụ: Canxi Cacbonat CaCO₃; Natri Cacbonat Na₂CO₃; Magie Cacbonat MgCO₃;...

- Muối Cacbonat axit là muối hyđrocacbonat có nguyên tố H trong thành phần gốc axit.

* Ví dụ: Canxi Hidrocacbonat Ca(HCO₃)₂; Kali hidrocacbonat KHCO₃;...

2. Tính chất của muối Cacbonat

a) Tính tan của muối Cacbonat

- Đa số muối cacbonat không tan trong nước trừ các muối của kim loại kiềm như Na₂CO₃, K₂CO₃,...

- Hầu hết các muối hiđro cacbonat đều tan trong nước như: Ca(HCO₃)₂, Mg(HCO₃)₂,...

b) Tính chất hóa học của muối Cacbonat

° Tác dụng với axit

- Muối cacbonat tác dụng với axit mạnh hơn axit cacbonic tạo thành muối mới và giải phóng khí CO₂.

 Na₂CO_3(dd) + 2HCl_(dd) → 2NaCl_(dd) + CO_2(k) + H₂O_(l)

 NaHCO_3(dd) + HCl_(dd) → NaCl_(dd) + CO_2(k) + H₂O_(l)

° Tác dụng với dung dịch bazơ

- Một số muối cacbonat tác dụng với bazơ tạo thành muối cacbonat không tan và bazơ mới

 K₂CO_3(dd) + Ca(OH)_2(dd) → CaCO₃↓_trắng + 2KOH_(dd)

- Muối hidrocacbonat tác dụng với kiềm tạo thành dung dịch trung hòa và nước:

 NaHCO_3(dd)  +  NaOH_(dd) →  Na₂CO_3(dd)  + H₂O_(l)

° Tác dụng với dung dịch muối

- Muối cacbonat tác dụng với dung dịch muối tạo thành hai muối mới.

 Na₂CO_3(dd)  +  CaCl_2(dd)  →  CaCO₃↓_trắng  +  2NaCl_(dd)

° Muối cacbonat bị nhiệt phân hủy

 CaCO_3(rắn)   CaO_(rắn) + CO_2(khí)

 2NaHCO_3(r)  Na₂CO_3(r) + CO_2(k)  + H₂O_(hơi)

3. Ứng dụng của muối cacbonat

- Muối Cacxi cacbonat CaCO₃ được dùng để sản xuất vôi, ximăng. Muối Natri cacbonat Na₂CO₃ dùng để nấu xà phòng, thuỷ tinh. Muối Natri hidrocacbonat NaHCO₃ được dùng làm dược phẩm, hoá chất trong bình cứu hoả,...

III. Chu trình của cacbon trong tự nhiên

- Trong tự nhiên luôn có sự chuyển hoá cacbon từ dạng này sang dạng khác. Sự chuyển hoá này diễn ra thường xuyên, liên tục và tạo thành chu trình khép kín.

Chu trình của cacbon trong tự nhiên

IV. Bài tập về Axit cacbonic và muối Cacbonat

* Bài 1 trang 91 SGK Hóa học 9: Hãy lấy ví dụ chứng tỏ rằng H₂CO₃ là axit yếu hơn HCl và là axit không bền.

>> Giải bài 1 trang 91 SGK Hóa học 9

* Bài 2 trang 91 SGK Hóa học 9: Dựa vào tính chất hóa học của muối cacbonat, hãy nêu tính chất của muối MgCO₃ và viết các phương trình hóa học minh họa.

>> Giải bài 2 trang 91 SGK Hóa học 9

* Bài 3 trang 91 SGK Hóa học 9: Viết các phương trình hóa học biểu diễn chuyển hóa sau:

>> Giải bài 3 trang 91 SGK Hóa học 9

* Bài 4 trang 91 SGK Hóa học 9: Hãy cho biết trong các cặp chất sau đây, cặp nào có thể tác dụng với nhau.

a) H₂SO₄ và KHCO₃

b) K₂CO₃ và NaCl

c) MgCO₃ và HCl

d) CaCl₂ và Na₂CO₃

e) Ba(OH)₂ và K₂CO₃

>> Giải bài 4 trang 91 SGK Hóa học 9

* Bài 5 trang 91 SGK Hóa học 9: Hãy tính thể tích khí CO₂ (đktc) tạo thành để dập tắt đám cháy nếu trong bình chữa cháy có dung dịch chứa 980g H₂SO₄ tác dụng hết với dung dịch NaHCO₃.

>> Giải bài 5 trang 91 SGK Hóa học 9