Sự ăn mòn kim loại là gì? bản chất, tác hại và bảo vệ kim loại không bị ăn mòn - Hóa 9 bài 21

Vậy sự ăn mòn kim loại là gì? bản chất và tác hại của sự ăn mòn kim loại thể hiện như thế nào? làm sao để bảo vệ kim loại khỏi sự ăn mòn? chính là nội dung chúng ta tìm hiểu qua bài viết này.

I. Thế nào là sự ăn mòn kim loại

- Sự phá hủy kim loại, hợp kim do tác dụng hóa học trong môi trường được gọi là sự ăn mòn kim loại.

* Ví dụ: Cầu sắt, cửa sổ sắt, vỏ tàu thủy bị gỉ,...

→ Bản chất của sự ăn mòn kim loại là do kim loại tác dụng với những chất mà nó tiếp xúc trong môi trường như nước, không khí, đất,...

→ Tác hại của sự ăn mòn kim loại là làm hư hỏng các thiết bị, ô nhiễm do sản phẩm tạo ra từ thiết bị bị ăn mòn, cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong đó có các kim loại và nhiên liệu sử dụng để sản xuất kim loại,...

II. Những yếu tố nào ảnh hưởng tới sự ăn mòn kim loại

1. Ảnh hưởng của các chất trong môi trường

- Sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào thành phần của môi trường mà nó tiếp xúc.

* Ví dụ: Sắt, thép trong nước biển thì bị ăn mòn nhanh hơn so với sắt, thép trong không khí.

2. Ảnh hưởng của nhiệt độ

-  Nhiệt độ càng cao sự ăn mòn kim loại xảy ra càng nhanh..

* Ví dụ: Thanh thép trong bếp than bị ăn mòn nhanh hơn với thanh thép để ở nơi khô ráo, thoáng mát.

III. Làm thế nào để bảo vệ kim loại khỏi sự ăn mòn

- Để bảo vệ kim loại không bị ăn mòn người ta thực hiện 1 trong 2 hoặc cả 2 phương pháp sau:

1. Ngăn không cho kim loại tiếp xúc với môi trường

-  Sơn, mạ, bôi dầu mỡ... lên trên bề mặt kim loại. Để đồ vật nơi khô ráo, thường xuyên lau chùi sạch sẽ sau khi sử dụng cũng làm cho kim loại bị ăn mòn chậm hơn.

2. Chế tạo hợp kim ít bị ăn mòn

- Sản xuất kim loại ít bị ăn mòn: Thí dụ như cho thêm vào thép một số kim loại như crom, niken làm tăng độ bền của thép với môi trường.

IV. Bài tập Sự ăn mòn kim loại

* Bài 1 trang 67 SGK Hóa 9: Thế nào là ăn mòn kim loại? Lấy ba ví dụ về ăn mòn kim loại xung quang ta.

* Lời giải:

- Sự phá hủy kim loại, hợp kim trong môi trường tự nhiên được gọi là sự ăn mòn kim loại.

- Ví dụ: Thanh sắt trong bếp lò than bị ăn mòn. Các tàu đánh các bằng thép của ngư dân, tàu chở hàng,... bị gỉ nên hàng năm phải tu sửa và sơn lại tàu. Cánh cổng, hay cửa nhà bằng thép bị tróc sơn gây gỉ sét.

* Bài 2 trang 67 SGK Hóa 9: Tại sao kim loại bị ăn mòn? Những yếu tố nào ảnh hưởng tới ăn mòn kim loại? Lấy ví dụ minh họa.

* Lời giải:

a) Nguyên nhân của sự ăn mòn kim loại: Trong không khí có oxi, trong nước mưa thường có axit yếu do khí CO₂, SO₂ và một số khí khác hòa tan. Trong nước biển thường có một số muối như NaCl, MgCl₂ ... Những chất này đã tác dụng với kim loại hoặc hợp kim sắt có màu nâu, xốp, giòn làm đồ vật bằng sắt bị ăn mòn.

b) Những yếu tố ảnh hưởng đến sự ăn mòn.

1- Ảnh hưởng các chất trong môi trường: Sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh, chậm hoặc không xảy ra phụ thuộc vào môi trường. Ví dụ: Xe đạp, xe honđa ở vùng biển dễ bị gỉ nhanh hơn so với vùng ở sâu trong đất liền.

2- Ảnh hưởng của thành phần kim loại: Sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào thành phần của kim loại. Đồ dùng bằng hợp kim Fe lẫn kim loại khác bị ăn mòn nhanh hơn so với đồ dùng bằng Fe.

3- Ảnh hưởng của nhiệt độ: Nhiệt độ cao sẽ làm cho sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hơn. Ví dụ: Thanh sắt trong lò than bị ăn mòn nhanh hơn so với thanh sắt để ở nơi khô ráo, thoáng mát.

* Bài 3 trang 67 SGK Hóa 9: Nêu các biện pháp đã được sử dụng để bảo vệ kim loại không bị ăn mòn. Nêu hai ví dụ cụ thể mà bản thân em đã làm để bảo vệ đồ dùng bằng kim loại trong gia đình.

* Lời giải:

- Thường sử dụng 2 biện pháp sau để bảo vệ kim loại không bị ăn mòn:

1- Ngăn không cho kim loại tiếp xúc với môi trường: Sơn, mạ, bôi dầu mỡ lên trên bề mặt kim loại, các chất này không cho kim loại tiếp xúc.

2- Chế tạo hợp kim ít bị ăn mòn: Người ta sản xuất một số hợp kim ít bị ăn mòn như thép không gỉ (inox) để làm các vật dụng, máy móc,...

- Sơn lại cánh của sắt, bôi mỡ vào ổ khóa để bảo vệ đồ dùng của gia đình.

* Bài 4 trang 67 SGK Hóa 9: Sự ăn mòn kim loại là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Lấy ví dụ chứng minh.

* Lời giải:

- Sự ăn mòn kim lọi là hiện tượng hóa học vì có sự biến đổi chất này thành chất khác.

- Ví dụ: Dao sắt bị gỉ, kẽm bị ăn mòn trong dung dịch H₂SO₄, đinh sắt bị ăn mòn trong dung dịch axit HCl, vỏ tàu thủy bị gỉ.

* Bài 5 trang 67 SGK Hóa 9: Hãy chọn câu đúng: Con dao bằng thép không bị gỉ nếu:

a) Sau khi dùng, rửa sạch, lau khô.

b) Cắt chanh rồi không rửa.

c) Dùng xong, cất đi ngay.

d) Ngâm trong nước lâu ngày.

e) Ngâm trong muối một thời gian.

* Lời giải:

- Đáp án đúng: a) Sau khi dùng, rửa sạch, lau khô.