Chào các em! Hôm nay chúng ta sẽ cùng giải một bài toán thực tế rất hay trong sách giáo khoa Toán 6 tập 1, thuộc bộ sách Cánh Diều. Bài 5 trang 40 sẽ giúp các em thấy được ứng dụng của dấu hiệu chia hết cho 3 và 9 vào việc giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, cụ thể là cách xếp hàng cho học sinh.
Các lớp 6A, 6B, 6C, 6D, 6E có số học sinh tương ứng là 40, 45, 39, 44, 42. Hỏi:
a) Lớp nào có thể xếp thành 3 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau?
b) Lớp nào có thể xếp thành 9 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau?
c) Có thể xếp tất cả học sinh của năm lớp đó thành 3 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau được không?
d) Có thể xếp tất cả học sinh của năm lớp đó thành 9 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau được không?
Để xếp học sinh thành các hàng với số lượng học sinh bằng nhau, tổng số học sinh phải chia hết cho số hàng. Vì vậy, để giải bài toán này, chúng ta sẽ áp dụng các dấu hiệu chia hết sau:
Dấu hiệu chia hết cho 3: Một số chia hết cho 3 khi và chỉ khi tổng các chữ số của nó chia hết cho 3.
Dấu hiệu chia hết cho 9: Một số chia hết cho 9 khi và chỉ khi tổng các chữ số của nó chia hết cho 9.
Chúng ta sẽ lần lượt kiểm tra số học sinh của từng lớp và tổng số học sinh của cả 5 lớp để trả lời các câu hỏi của đề bài.
a) Để số học sinh của một lớp có thể xếp thành ba hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau thì tổng số học sinh của lớp đó phải là số chia hết cho 3.
Trong các số 40; 45; 39; 44; 42 thì:
• Số 45 3 (vì 45 có tổng các chữ số là 4 + 5 = 9 chia hết cho 3)
• Số 39 3 (vì 39 có tổng các chữ số là 3 + 9 = 12 chia hết cho 3)
• Số 42 3 (vì 42 có tổng các chữ số là 4 + 2 = 6 chia hết cho 3)
Vậy các lớp 6B, 6C, 6E có thể xếp thành 3 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau.
b) Để số học sinh của một lớp có thể xếp thành chín hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau thì tổng số học sinh của lớp đó phải là số chia hết cho 9.
Trong các số 40; 45; 39; 44; 42 thì chỉ có số 45 9 (vì 45 có tổng các chữ số là 4 + 5 = 9 chia hết cho 9).
Vậy chỉ có lớp 6B có thể xếp thành 9 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau.
c) Tổng số học sinh của cả 5 lớp 6A, 6B, 6C, 6D, 6E là:
40 + 45 + 39 + 44 + 42 = 210 (học sinh)
Ta có số 210 3 (vì tổng các chữ số của số 210 là 2 + 1 + 0 = 3 chia hết cho 3)
Do đó, tổng số học sinh của cả 5 lớp là số chia hết cho 3.
Vậy ta có thể xếp tất cả học sinh của 5 lớp đó thành 3 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau.
d) Ta có số 210 9 (vì tổng các chữ số của số 210 là 2 + 1 + 0 = 3 không chia hết cho 9)
Do đó tổng số học sinh của cả 5 lớp là số không chia hết cho 9.
Vậy ta không thể xếp tất cả học sinh của 5 lớp đó thành 9 hàng với số học sinh ở mỗi hàng là như nhau.
Qua bài toán này, các em đã thấy được tầm quan trọng của các dấu hiệu chia hết. Việc nắm vững kiến thức này không chỉ giúp các em giải bài tập toán học mà còn có thể áp dụng vào nhiều tình huống thực tế khác trong cuộc sống.
• Xem giải bài tập Toán 6 tập 1 SGK Cánh Diều cùng chuyên mục