Cấu tạo phân tử của hợp chất hữu cơ, bài tập áp dụng - hóa 9 bài 35

Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ cho biết điều gì? Trong phân tử của hợp chất hữu cơ các nguyên tử của chúng được liên kết với nhau như thế nào, hóa trị là bao nhiêu? chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

I. Cấu tạo phân tử của hợp chất hữu cơ

1. Hóa trị của các nguyên tử trong hợp chất hữu cơ

- Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hiđro hóa trị I, oxi hóa trị II.

- Hóa trị được biểu diễn bằng nét gạch nối như sau:

 Cacbon:    oxi:   Hiđro: 

- Hóa trị của các nguyên tử trong hợp chất hữu cơ được biểu diễn bằng số liên kết của nguyên tử đó với các nguyên tử khác.

2. Liên kết giữa các nguyên tử trong hợp chất hữu cơ, mạch cacbon

- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử sẽ liên kết với nhau để tạo thành liên kết. Có thể là liên kết giữa 2 nguyên tử C và H, C và O hoặc C và C,...

- Số liên kết tạo thành đối với một nguyên tử luôn bằng với hóa trị của nó.

Ví dụ 1: Xét cấu tạo của phân tử khí metan CH₄ như sau:

Ví dụ 2: Xét cấu tạo của phân tử methanol CH₃OH như sau:

Ví dụ 3: Xét cấu tạo phân tử khí etan CH₃ -CH₃ như sau:

- Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon.

- Có 3 loại mạch cacbon, đó là: mạch thẳng, mạch nhánh và mạch vòng.

II. Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ

- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo, ví dụ:

 Metan:    viết gọn: CH₄

 Rượu Etylic:      viết gọn: CH₃-CH₂-OH

- Như vậy, công thức cấu tạo cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

- Nếu thay đổi trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử sẽ tạo ra chất mới như ví dụ, cùng có công thức phân tử là C₂H₆O nhưng có 2 loại chất khác nhau là rượu etylic (chất lỏng) và đimetyl ete (chất khí).

+ Công thức cấu tạo rượu Etylic: 

+ Công thức cấu tạo của đimetyl ete: 

III. Bài tập cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

* Bài 1 trang 112 SGK Hóa 9: Hãy chỉ ra những chỗ sai trong các công thức sau và viết lại cho đúng:

>> Giải bài 1 trang 112 SGK Hóa 9

* Bài 2 trang 112 sgk hoá 9: Hãy viết công thức cấu tạo của các chất có công có công thức phân tử sau CH₃Br, CH₄O, CH₄, C₂H₆, C₂H₅Br. Biết rằng brom có hóa trị I.

>> Giải bài 2 trang 112 SGK Hóa 9

* Bài 3 trang 112 SGK Hóa 9: Hãy viết công thức cấu tạo dạng mạch vòng ứng với các công thức phân tử sau: C₃H₆, C₄H₈, C₅H₁₀.

>> Giải bài 3 trang 112 SGK Hóa 9

* Bài 4 trang 112 sgk hoá 9: Những công thức cấu tạo nào sau đây biểu diễn cùng một chất?

>> Giải bài 4 trang 112 SGK Hóa 9

* Bài 5 trang 112 sgk hóa 9: Phân tử hợp chất hữu cơ A, có hai nguyên tố. Khi đốt cháy 3g chất A thu được 5,4g H₂O. Hãy xác định công thức phân tử của A, biết khối lượng mol của A là 30g.

>> Giải bài 5 trang 112 SGK Hóa 9