Soạn bài Trên những chặng đường hành quân trang 108, 109, 110, 111 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi trang 108 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời của mỗi con người?

Trả lời:

Tuổi thanh xuân được coi là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời của mỗi con người vì: Thời thanh xuân là khoảng thời gian ta có tuổi trẻ, sức trẻ, có ước mơ hoài bão và có những mối tình tuổi đôi mươi chớm nở- độ tuổi đẹp nhất của cuộc đời.

* Trải nghiệm cùng văn bản:

1. Suy luận: Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?

- Tác giả thể hiện sự vui sướng, niềm tự hào khi khoác trên mình quân phục màu xanh lá.

- Tác giả nhận thức được trách nhiệm mà mình đang gánh vác trên vai, đó là trách nhiệm với gia đình, với quê hương đất nước.

2. Tưởng tượng: Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?

- Bối cảnh cuộc hành quân là nơi đang diễn ra cuộc chiến tranh khốc liệt- nơi bom rơi đạn lạc, nơi có những đứa đã hét toáng lên đòi người đến chữa…Rồi tàu không chạy được nữa vì hướng tàu chạy đã bị ném bom.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản thể hiện cảm xúc vui sướng dâng trào của tác giả khi được khoác trên mình bộ quân phục để tham gia chiến đấu. Từ đó, thấy được trách nhiệm bảo vệ Tổ Quốc đang gồng gánh trên vai của mình.

Câu 1 trang 110 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.

Trả lời:

Đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản là;

- Các sự kiện được ghi chép hàng ngày, đánh số ngày, tháng, năm.

- Địa điểm cụ thể.
- Có các yếu tố phi hư cấu.

- …

Câu 2 trang 110 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau:

“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi xóm làng yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”

- Biện pháp tu từ: Liệt kê, điệp ngữ.

- Tác dụng:

+ Thể hiện cảm xúc tự hào của người lính trong đêm trực gác đầu tiên.

+ Thể hiện nhận thức, trách nhiệm của người lính trong việc bảo vệ sự bình yên của đất nước.

Câu 3 trang 111 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (Địa danh, con người, thời gian, sự kiện…) và cho biết tác dụng của chúng.

Trả lời:

- Một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 là:

+ “... cả cái địa chỉ của cô Kim Loan treo trên góc tường, sinh viên Trường Đại học Sư phạm Vinh cũng nói được phần nào những đặc điểm ấy.”

+ “D3 tập trung nghe tin chiến thắng của miền Nam, ta đã chiếm hoàn toàn cảng Cửa Việt - và cùng Đồng bằng sông Cửu Long đang ào ào khí thế nổi dậy của hàng chục vạn đồng bào."

+ “...có ngày bắn rơi 10 máy bay, có hai chiếc B.52…”

+ “Báo cho những người thân của chúng tôi rằng, chúng tôi đã xa Hà Nội lúc ấy là 12 giờ trưa 9.4.72”

-  Tác dụng: Giúp văn bản tăng tính chân thực, hấp dẫn và lôi cuốn bạn đọc.

Câu 4 trang 111 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không?  Nếu có, hãy nêu ví dụ; nếu không, cho biết vì sao.

Trả lời:

- Văn bản trên không sử dụng yếu tố hư cấu.

- Vì: Tất cả sự kiện có mặt trong văn bản đều được xác thực và có thật trong đời sống. Các sự kiện được gắn với dong hồi tưởng của người viết: Từ khi nhập ngũ- chia tay bạn bè để lên đường- khi vào quân ngũ- và cảm xúc khi được trải nghiệm hành quân.

Câu 5 trang 111 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Trả lời:

- Cảm xúc bồi hồi, hạnh phúc, tự hào khi khoác trên mình bộ quân phục màu xanh, gánh vác trên vai trách nhiệm vĩ đại là bảo vệ đất nước.

Câu 6 trang 111 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Bạn có nhận xét gì về cái “tôi” của tác giả nhật kí qua văn bản?

Trả lời:

- Văn bản được kể lại theo ngôi thứ nhất, người kể xưng “tôi”, tái hiện lại những sự kiện lịch sử diễn ra khi được trực tiếp tham gia hành quân với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau.

- Từ những trải nghiệm đó, đã giúp người đọc hình dung một cách rõ nét về sự khốc liệt của chiến tranh và nhận thức được trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn, bảo vệ “giấc ngủ bình yên” cho đất nước.