Viết bài Văn nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ trang 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo

Ở lớp 10 và 11, bạn đã học viết kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội. Ở bài học này, các bạn sẽ vận dụng kĩ năng ấy vào việc bàn luận về những vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ và đất nước.

Tri thức về kiểu bài

* Kiểu bài: Nghị luận về một vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ là kiểu bài dùng lĩ lẽ, bằng chứng để bàn luận và làm sáng tỏ một vấn đề xã hội có liên quan đến tuổi trẻ, từ đó giúp người đọc nhận thức đúng đắn về vấn đề và có thái độ, hành động phù hợp với vấn đề đó.

* Yêu cầu đối với kiểu bài

- Trình bày luận điểm rõ ràng, gãy gọn, thể hiện được quan điểm của người viết về vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ.

- Đưa ra được hệ thống lí lẽ, bằng chứng thuyết phục: chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ để làm sáng tỏ luận điểm.

- Có thể phân tích, trao đổi với những ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện, khách quan về vấn đề.

- Có bố cục gồm 3 phần:

+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề có liên quan đến tuổi trẻ cần bàn luận, trình bày được quan điểm của người viết về vấn đề.

+ Thân bài: Giải thích được vấn đề cần bàn luận; trình bày hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho quan điểm của người viết; có thể trao đổi với các ý kiến khác về vấn đề; nêu được những đề xuất, giải pháp phù hợp để thực hiện hoặc giải quyết vấn đề.

+ Kết bài: Khẳng định lại quan điểm của người viết về vấn đề; đề xuất tóm tắt giải pháp hoặc bài học phù hợp.

Đọc ngữ liệu tham khảo

* Phân tích bài viết tham khảo: Trách nhiệm của người trẻ với Tổ quốc

- Giới thiệu vấn đề cần bàn luận

- Giải thích vấn đề cần bàn luận

- Nêu luận điểm của người viết về vấn đề

- Trình bày lí lẽ, bằng chứng để làm rõ luận điềm

- Phê phán những biểu hiện tiêu cực của vấn đề

- Trao đổi với người đọc để vấn đề được bàn luận khách quan hơn

- Đề xuất phương hướng hành động

- Khẳng định lại luận điểm và đề xuất phương hướng hành động

* Trả lời câu hỏi

Câu 1 trang 59 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Xác định bố cục của bài viết. Vấn đề được bàn luận trong bài viết là gì?

Trả lời:

- Bố cục 3 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến là tháng Thanh niên: Giới thiệu vấn đề cần bàn luận

+ Phần 2: Tiếp đến trong khu cách li: Giải quyết vấn đề

+ Phần 3: Còn lại: Khẳng định lại luận điểm và đề xuất phương hướng hành động

- Vấn đề được bàn luận trong bài viết: Trách nhiệm của người trẻ với Tổ quốc

Câu 2 trang 59 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Bạn nhận xét như thế nào về hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong bài viết?

Trả lời:

- Hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong bài viết mạch lạc và liên kết với nhau, hỗ trợ làm sáng tỏ vấn đề Trách nhiệm của người trẻ với Tổ quốc

Câu 3 trang 59 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Phần phê phán những biểu hiện tiêu cực của vấn đề và trao đổi với người đọc giúp bạn rút ra thêm kinh nghiệm gì khi viết kiểu bài này?

Trả lời:

- Phần phê phán giúp em có kinh nghiệm khi viết kiểu bài này: Phải lật lại 2 mặt của vấn đề bàn luận để người đọc có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn.

Câu 4 trang 59 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Bài viết trên có mạch lạc không? Dựa vào đâu bạn có thể kết luận như vậy?

Trả lời:

- Bài viết trên có mạch lạc, dựa vào hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong bài viết.

* Thực hành viết theo quy trình

Đề bài trang 59 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Nhằm chào mừng ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Câu lạc bộ Truyền thông của Đoàn trường tổ chức cuộc thi viết có nội dung bàn về Vấn đề xã hội với tuổi trẻ hôm nay. Để hưởng ứng cuộc thi, hãy viết bài văn nghị luận bàn về một vấn đề xã hội có liên quan đến tuổi trẻ mà bạn quan tâm.

Bước 1: Chuẩn bị viết

* Đề tài bài viết là một vấn đề xã hội có liên quan đến tuổi trẻ. Để xác định những vấn đề xã hội có liên quan đến tuổi trẻ thường được đề cập ở hiện tại, bạn có thể tự hỏi bản thân, khảo sát, tìm hiểu bạn bè xung quanh hoặc tìm kiếm trong sách báo, trên các phương tiện thông tin đại chúng, internet. Từ đó, chọn một vấn đề mà bạn quan tâm và có hứng thú nhất. Sau đây là một số đề tài gợi ý:

- Tuổi trẻ với vấn đề bảo vệ môi trường

- Tuổi trẻ với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc

- Tuổi trẻ với việc giữ gìn, phát huy bản sắc băn hóa dân tộc

- Tuổi trẻ với kỉ nguyên số trong việc xây dựng và phát triển đất nước

…

Lưu ý: Để bài viết hấp dẫn, bạn nên chọn những vấn đề xã hội được nhiều người trẻ quan tâm, đang có những ý kiến, quan điểm trái ngược nhau và có ý nghĩa với chính bạn.

- Mục đích của bài viết là gì?

- Người đọc bài viết của bạn là ai? Họ mong đợi điều gì từ bài viết của bạn?

- Sau khi xác định được đề tài, hãy tìm kiếm và thu thập tài liệu cần thiết phục vụ cho bài viết qua các kênh như sách báo, tạp chí, internet hoặc phát phiếu điều tra, khảo sát ý kiến cho những người quan tâm. Tài liệu và ý tưởng thu thập được có thể xoay quanh những nội dung như:

+ Những quan điểm, ý kiến xoay quanh vấn đề xã hội bạn đang quan tâm; những lí lẽ, bằng chứng liên quan đến những quan điểm, ý kiến cụ thể; những biểu hiện, quan điểm ý kiến trái chiều, tiêu cực (nếu có);

+ Những điều chưa được bàn đến hoặc cần được trao đổi sâu hơn về vấn đề.

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

* Tìm ý cho bài viết bằng cách trả lời những câu hỏi sau:

- Vấn đề xã hội có liên quan đến tuổi trẻ mà tôi quan tâm là gì? Những nội dung/ khái niệm nào cần được giải thích?

- Quan điểm, ý kiến của tôi về đề tài này là gì?

- Tôi nên sử dụng những lí lẽ và bằng chứng gì để làm sáng tỏ luận điểm?

- Có (những) biểu hiện tiêu cực hay ý kiến trái chiều nào về đề tài mà tôi đang quan tâm? Quan điểm của tôi về (những) biểu hiện/ ý kiến đó là gì? Tôi sẽ trao đổi như thế nào với (những) biểu hiện/ ý kiến ấy?

- Tôi thay đổi nhận thức và hành động của bản thân như thế nào sau khi suy ngẫm, trao đổi cụ thể, toàn diện về vấn đề?

* Lập dàn ý cho bài viết theo hướng dẫn sau:

- Chọn lọc và sắp xếp các ý vừa tìm được thành dàn ý hoàn chỉnh. Lưu ý đảm bảo yêu cầu về bố cục của kiểu bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội, lựa chọn trình tự hợp lí, chặt chẽ, thuyết phục cho các luận điểm.

- Khi triển khai lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm, cần tránh sự trùng lặp. Một số bằng chứng có thể dùng để làm sáng tỏ cho nhiều luận điểm, nhưng với mỗi luận điểm, cách triển khai lí lẽ để phân tích, lí giải cần khác nhau.

Bước 3: Viết bài

Từ dàn ý đã lập, bạn hãy viết bài văn hoàn chỉnh. Khi viết cần chú ý:

- Trình bày luận điểm rõ ràng, ngắn gọn. Kết hợp nêu luận điểm với lí lẽ, bằng chứng. Để tăng sức thuyết phục cho lí lẽ, có thể sử dụng trích dẫn, danh ngôn.

- Tách đoạn hợp lí và sử dụng các phương tiện liên kết để tạo sự mạch lạc, chặt chẽ.

- Có thể kết hợp với thuyết minh, tự sự, biểu cảm để tăng sức thuyết phục, hấp dẫn.

- Có thể sử dụng một số cách nói để mở bài và kết bài ấn tượng như trích dẫn danh ngôn, nhận định liên quan đến đề tài; sử dụng hình ảnh có tính chất biểu tượng để so sánh, dẫn dắt; nêu câu hỏi có tính chất đối thoại, trao đổi với người đọc,…

- Có thể trao đổi với các ý kiến khác nhau về đề tài để nhìn nhận vấn đề toàn diện hơn. Lựa chọn lí lẽ và bằng chứng thuyết phục để cúng cố cho quan điểm của bản thân.

Bài viết tham khảo

Để đạt được mục tiêu đưa đất nước Việt Nam trở thành một cường quốc trong năm châu, việc phát triển kinh tế là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, cần phải nhận thức được rằng giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cũng là một yếu tố không thể thiếu. "Bản sắc văn hóa dân tộc" không chỉ đơn thuần là các giá trị vật chất mà còn là những giá trị tinh thần cốt lõi của một dân tộc.

Để hiểu rõ hơn về "bản sắc văn hóa dân tộc", ta có thể liệt kê những sản phẩm vật chất và tinh thần của dân tộc, như các món ăn truyền thống, trang phục đặc trưng, danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử. Ngoài ra, "bản sắc văn hóa dân tộc" còn bao gồm các giá trị tinh thần như tiếng nói, truyền thống của dân tộc như tình yêu nước, hiếu học, thủy chung, các tác phẩm văn học, cùng những phong tục tập quán đẹp của dân tộc.

Với hàng ngàn năm văn hóa và lịch sử, dân tộc Việt Nam đã trưởng thành và phát triển trên cơ sở của một bản sắc văn hóa đặc trưng. Điều này giúp dân tộc Việt Nam trở nên đặc biệt và giữ được sự riêng tư của mình, đồng thời tạo nên sức mạnh cho đất nước. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng không chỉ để giữ gìn truyền thống mà còn để đưa đất nước Việt Nam lên vị thế cao hơn trong cộng đồng quốc tế.

Bản sắc văn hóa đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của mỗi quốc gia và dân tộc. Nó không chỉ đơn giản là một khía cạnh văn hóa, mà chính là trái tim, tinh thần sống của một dân tộc. Một dân tộc chỉ khi giữ gìn được bản sắc văn hóa của mình mới thực sự có thể bảo vệ được đất nước của mình khỏi sự xâm lược và sự đe dọa từ bên ngoài. Trong suốt hàng ngàn năm Bắc thuộc, người phương Bắc luôn cố gắng đồng hóa nhân dân Đại Việt, nhằm chế độ hóa đất nước ta, để chúng có thể kiểm soát chúng ta. Đó là lý do tại sao người Pháp đã đặt cho dân tộc ta cái tên "An Nam mít" và tuyên bố rằng chúng ta là "nước mẹ vĩ đại", nhằm áp đặt văn hóa của họ lên người dân Việt Nam.

Ngoài ra, bản sắc văn hóa còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước. Các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử không chỉ là những địa điểm du lịch thu hút khách quốc tế, mà còn mang lại những lợi ích to lớn cho nền kinh tế. Những món ăn đậm đà hương vị dân tộc đã trở thành một biểu tượng văn hóa nổi tiếng của nước ta và đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, đồng thời tạo nên lòng tự hào về đất nước.

Cuối cùng, trên thế giới có hàng trăm quốc gia, và bản sắc văn hóa chính là điểm đặc trưng không thể lẫn lộn với bất kỳ nơi nào khác. Đó là cái riêng biệt, cái làm nên đặc trưng và sự độc đáo của mỗi quốc gia và dân tộc. Bản sắc văn hóa là điểm tựa, là nguồn cảm hứng và niềm tự hào của dân tộc, đồng thời cũng là một phần quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh và vị thế quốc gia.

Với tầm quan trọng vô cùng to lớn như vậy, chúng ta cần áp dụng những biện pháp thích hợp để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Đầu tiên, cần nhắc đến ý thức của từng cá nhân trong xã hội. Từ người già cho đến trẻ em, mọi người đều cần nhận thức về vai trò quan trọng của bản sắc văn hóa dân tộc và từ đó, họ sẽ có ý thức bảo vệ và giữ gìn những giá trị đó không bị mai một theo thời gian. Chẳng hạn, hiện nay có rất nhiều bạn trẻ đam mê các hình thức nghệ thuật dân gian như ca trù, cải lương, chèo... Điều này chứng tỏ họ đang tìm hiểu và trân trọng bản sắc văn hóa dân tộc.

Tiếp theo, cần sự tham gia và hỗ trợ từ chính quyền cấp trung ương đến địa phương. Nhà nước cần đầu tư để trùng tu lại các sản phẩm văn hóa vật chất và bảo vệ những tác phẩm văn hóa tinh thần của dân tộc. Đôi khi, việc giữ gìn bản sắc văn hóa cũng đến từ những hành động nhỏ nhặt mà vô cùng ý nghĩa, chẳng hạn như giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, mặc áo dài trong những dịp lễ lớn của đất nước. Mặc dù những hành động này có vẻ nhỏ bé, nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc và góp phần quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa.

Tóm lại, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng đối với mỗi quốc gia. Thế hệ trẻ hiện nay, những người luôn dễ dàng tiếp thu và ứng dụng những thay đổi mới, hãy sống với ý thức và tình yêu bảo vệ những nét đẹp văn hóa, những giá trị quý giá của đất nước.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa

Đọc lại bài viết, tự kiểm tra bài viết dựa trên bảng kiểm sau:

Qua bài viết này, bạn rút ra được kinh nghiệm gì khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội liên quan đến tuổi trẻ.