Soạn bài Tri thức Ngữ Văn trang 125, 126 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo

1. Hài kịch

- Hài kịch là một thể loại dùng tiếng cười phê phán thói hư tật xấu, suy đồi đạo đức, tệ nạn, xã hội, tống tiễn những giù không phù hợp với đời sống, từ đó nỗ lực thay đổi nhận thức của khán giả, hướng đến một nhân sinh quan tốt đẹp hơn.

- Đặc điểm của hài kịch thể hiện qua tình huống, xung đột, hành động, nhân vật, các sắc điệu tiếng cười, thủ pháp trào phúng…

- Cốt truyện hài kịch thường là câu chuyện đời thường, dựa trên tình huống gây cười… dẫn đến nghịch cảnh trớ trêu, bộc lộ bản chất, tính cách đáng chê cười của nhân vật, nhiều kết cục dở khóc dở cười.

- Xung đột trong hài kịch thường phát sinh từ sự sai lệch với chuẩn mực đạo đức và thẩm mĩ mà cộng đồng công nhận, đòi hỏi lập lại sự hài hòa và hợp lý.

- Hành động trong hài kich là toàn bộ hành động của các nhân vật thông qua lời thoại, ngữ điệu, cử chỉ, biểu cảm… nhằm thể hiện thế giới nội tâm và kết nối sự kiện…nhằm thể hiện thế giới nội tâm và kết kết nối sự kiện làm nên sự phát triển của cốt truyện hài kịch.

- Nhân vật hài kịch có thể thuộc mọi tầng lớp trong xã hội, là những người có tính cách, tâm lý, lối sống, đam mê, ứng xử trái với lẽ thường, tạo nên tình huống, hành vi, lời lẽ nực cười.

- Tiếng cười trào phúng có nhiều cung bậc: hài hước, mỉa mai, châm biếm, đả kích tùy theo đối tượng trào phúng có được thông cảm hay không.

- Thủ pháp trào phúng: Hài kịch thường được sử dụng các thủ pháp trào phúng như phóng đại, nghịch lí, nghịch dị, tương phản, tăng cấp, nói mỉa…

- Ngôn ngữ và hiệu ứng “chữa trị” của hài kịch

Ngôn ngữ trong hài kịch gần với ngôn ngữ đời sống và đậm tính gây cười. Là một trong những thể loại nghệ thuật có khả năng tác động và định hình ý thức cộng đồng.

Hài kịch giúp khán giả lạc quan, tỉnh tác nhận thức thực tế, bảo vệ mình trước cái tiêu cực, dấy lên mong muốn chữa trị những khiếm khuyết, bất cập trong đời sống xã hội và cá nhân.

2. Biện pháp tu từ nghịch ngữ: Đặc điểm và tác dụng

- Nghịch ngữ là biện pháp tu từ kết hợp các từ ngữ biêu thị những khái niệm mâu thuẫn nhau để tạo ra những cách nói, cách viết trái với cách nói, cách viết thông thường nhằm làm nổi bật bản chất vấn đề, gây ấn tượng mạnh đối với người tiếp nhận đồng thời làm tăng sức biểu cảm cho diễn đạt.