Giải KHTN 9 trang 32 Chân trời sáng tạo SGK

Thảo luận 4: Nhận Xét Về Ảnh Quan Sát Được Qua Thấu Kính Hội Tụ

Thực hiện thí nghiệm (Hình 7.11) và nêu nhận xét về ảnh quan sát được ở bước 2 và 3 của thí nghiệm.

Phân tích và Hướng dẫn giải:

Thí nghiệm (Hình 7.11) khảo sát sự thay đổi của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ khi thay đổi khoảng cách từ vật đến thấu kính (d). Ta cần so sánh các tính chất của ảnh (thật/ảo, ngược chiều/cùng chiều, lớn hơn/nhỏ hơn vật) trong hai trường hợp:

1. Bước 2: Vật đặt ngoài tiêu cự ($d > f$).

2. Bước 3: Vật đặt trong tiêu cự ($d < f$).

Lời giải chi tiết:

Kết quả quan sát được về ảnh của vật qua thấu kính hội tụ trong các bước thí nghiệm là:

Quan sát ở bước 2 (Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự: $d > f$):

• Tính chất ảnh: Ảnh là ảnh thật (hứng được trên màn).

• Chiều: Ảnh ngược chiều với vật.

• Vị trí: Ảnh ở khác phía thấu kính so với vật.

• Độ lớn: Khi vật càng rời xa thấu kính, ảnh càng nhỏ lại. (Ảnh có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng vật tùy thuộc $d$ so với $2f$).

Quan sát ở bước 3 (Vật đặt trong khoảng tiêu cự: $d < f$):

• Tính chất ảnh: Ảnh là ảnh ảo (không hứng được trên màn, nhìn thấy qua thấu kính).

• Chiều: Ảnh cùng chiều với vật.

• Vị trí: Ảnh ở cùng phía thấu kính so với vật.

• Độ lớn: Khi vật càng lại gần thấu kính, ảnh càng nhỏ lại. Khi vật rời xa thấu kính (nhưng vẫn $d < f$), ảnh càng lớn lên.