Bài tập về SO2, CO2 tác dụng với dung dịch kiềm NaOH, Ca(OH)2 - Hóa 9 chuyên đề

Ngoài dạng bài tập trắc nghiệm các câu hỏi lý thuyết về tính chất hóa học, bài viết này chúng ta tập trung vào dạng bài tập tính toán định lượng khi SO₂, CO₂ tác dụng với các dung dịch kiềm như NaOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂,...

- Thực tế đối với dạng bài tâp về Oxit axit (như SO₂, CO₂) tác dụng với dung dịch kiềm (như NaOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂) chúng ta cần phải lập tỉ lệ mol, cụ thể như sau:

* Phản ứng của SO₂ khi tác dụng với dung dịch NaOH:

 SO₂ + NaOH → NaHSO₃  (1)

 1            1

 SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O (2)

 1            2

• Ta lập tỉ lệ:

> Lưu ý:

 + Nếu bazơ là NaOH, KOH thì n_OH^- =  n_NaOH;  n_OH^- =  n_KOH; 

 + Nếu bazơ là Ca(OH)₂, Ba(OH)₂ thì n_OH^- =  2n_Ca(OH)2 ;  n_OH^- =  2n_Ba(OH)2

• Xét giá trị của T:

- Nếu T ≤ 1 ⇒ Chỉ xảy ra phản ứng (1) diễn ra ⇒ Sản phẩm sinh ra chỉ có muối NaHSO₃ và có thể có SO₂ dư

- Nếu T ≥ 2 ⇒ Chỉ xảy ra phản ứng (2) diễn ra ⇒ Sản phẩm sinh ra chỉ có muối Na₂SO₃ và có thể có NaOH dư

- Nếu 1 < T < 2 ⇒ Xảy ra cả 2 phản ứng (1), (2) đều diễn ra ⇒ Sản phẩm sinh ra có cả 2 muối NaHSO₃, Na₂SO₃.

* Bài toán CO₂ hay SO₂ tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

 2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂  (1)

 CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O  (2)

• Ta lập tỉ lệ:

• Xét giá trị của T:

- Nếu T ≤ 1: Chỉ xảy ra phản ứng (1) ⇒ Sản phẩm sinh ra chỉ có muối Ca(HCO₃)₂ và có thể có CO₂ dư

- Nếu T ≥ 2 ⇒ Chỉ xảy ra phản ứng (2) ⇒ Sản phẩm sinh ra chỉ có muối CaCO₃ và có thể có Ca(OH)₂ dư

- Nếu 1 < T < 2 ⇒ Xảy ra cả 2 phản ứng (1), (2) ⇒ Sản phẩm sinh ra có cả 2 muối Ca(HCO₃)₂, CaCO₃.

* Bài tập về CO₂, SO₂ tác dụng với dung dịch kiềm NaOH, Ca(OH)₂,...

* Bài tập 1: Dẫn 112ml khí SO₂ (đktc) đi qua 700ml dung dịch Ca(OH)₂ có nồng độ 0,01 M, sản phẩm là muối canxi sunfit.

a) Viết phương trình phản ứng hóa học.

b) Tính khối lượng các chất sau phản ứng.

Xem lời giải

* Bài tập 2: Dẫn 448 ml CO₂ (đktc) sục vào bình chứa 100 ml dung dịch NaOH 0,25M. Khối lượng hai muối tạo thành là bao nhiêu?

• Lời giải:

- Ta có: V_CO2 = 448(ml) = 0,448(l) ở đktc nên: n_CO2 = V/22,4 = 0,448/22,4 = 0,02(mol).

- Lại có: V_dd(NaOH) = 100(ml) = 0,1(l), C_M(NaOH) = 0,25M

 nên từ công thức: C_M = n/V suy ra n_NaOH = C_M.V = 0,25.0,1 = 0,025(mol).

- Lập tỉ lệ: 

- Xét giá trị của T thấy 1<T<2 nên phản ứng tạo 2 muối Na₂CO₃ (x mol) và NaHCO₃ (y mol)

 CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

  x   ←  2x      ←    x (mol)

 CO₂ + NaOH → NaHCO₃

  y  ←  y    ←       y (mol)

- Theo PTPƯ, ta có: ∑n_CO2 = x + y = 0,02  (*)

 ∑n_NaOH = 2x + y = 0,025   (**)

- Giải hệ từ (*) và (**) ta được: x = 0,005 (mol);  y = 0,015 (mol)

⇒ khối lượng các muối tạo thành là:

 m_Na2CO3 = n.M = 0,005.106 = 0,53(g); m_NaHCO3 = 0,015.84 = 1,26(g).

* Bài tập 3: Dẫn 1,12 lít khí SO₂ (đktc) đi qua 700 ml dung dịch Ca(OH)₂ 0,1M. Khối lượng của muối thu được sau phản ứng là bao nhiêu?

Xem lời giải

* Bài tập 4: Cho 4,48 lít CO₂ (đktc) đi qua 190,48ml dung dịch NaOH 2% có khối lượng riêng là 1,05g/ml. Khối lượng muối tạo thành là bao nhiêu?

Xem lời giải