Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 51 Ngữ văn lớp 12 tập 1 Kết nối tri thức

Câu 1 trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hoá trong các ngữ liệu dưới dây:

a)

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

(Quang Dũng, Tây Tiến)

b)

Trời thu thay áo mới,

Trong biếc, nói cười thiết tha.

(Nguyễn Đình Thi, Đất nước)

Trả lời:

a) - Phép nhân hóa: thác gầm thét, cọp trêu người

- Tác dụng:

+ Khắc họa sinh động cảnh thiên nhiên Tây Bắc: thác nước dữ dội, gầm thét như tiếng gầm của mãnh thú; cọp hoang dã xuất hiện, quấy nhiễu con người.

+ Thể hiện tâm trạng con người, sợ hãi trước thiên nhiên hoang vu, hiểm trở.

+ Tăng giá trị gợi hình, gợi cảm, giàu giá trị biểu đạt.

b) - Phép nhân hóa: trời - thay áo mới, nói cười thiết tha

- Tác dụng:

+ Khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa thu sinh động: trời thu trong xanh, cao vời vợi, không khí thu mát mẻ, trong lành.

+ Thể hiện niềm tự hào, yêu mến đất nước: đất nước đẹp như một bức tranh và tràn đầy sức sống.

+ Tăng giá trị gợi hình, gợi cảm, giàu giá trị biểu đạt.

Câu 2 trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Làm rõ mục đích và cách tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ trong đoạn thơ sau:

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

(Quang Dūng, Tây Tiến)

Trả lời:

- Ẩn dụ: Đoàn bình không mọc tóc:

+ Gợi tả chân thực sự thiếu sức sống, ốm yếu, già nua của những người lính Tây Tiến do phải chịu đựng những gian khổ, hiểm nguy của cuộc chiến tranh.

+ Gợi cảm xúc xót xa, thương cảm cho những người lính.

- Ẩn dụ: Quân xanh màu lá dữ oai hùm:

+ Gợi tả chân thực hình ảnh những người lính Tây Tiến hòa mình vào thiên nhiên, ẩn mình trong rừng già để chiến đấu.

+ Gợi sự dẻo dai, kiên cường, hiên ngang của người lính Tây Tiến.

- Ẩn dụ: Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm:

+ Gợi tả chân thực nỗi nhớ nhung da diết của người lính Tây Tiến đối với quê hương Hà Nội.

+ Hình ảnh đêm mơ thể hiện nỗi nhớ nhung da diết, khắc khoải của người lính. Họ ra đi theo tiếng gọi của Tổ quốc khi còn trẻ, trong lòng có những bóng dáng nàng thơ.

Câu 3 trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: Biện pháp tu từ điệp ngữ đã được sử dụng như thế nào và đạt hiệu quả gì trong các đoạn thơ sau:

a)

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thảm

Heo hút côn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước Xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

(Quang Dũng, Tây Tiến)

b)

tiếng ghi ta nâu

bầu trời cô gái ây

tiếng ghi ta lá xanh biết mấy

tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan

tiếng ghi ta ròng ròng

máu chảy

(Thanh Thảo, Đàn ghi ta của Lor-ca)

Trả lời:

a) - Điệp từ: dốc, ngàn thước:

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh sự hiểm trở, cheo leo, gian khổ, hiểm nguy trên con đường hành quân mà người lính phải đối mặt.

+ Góp phần tạo nên hình ảnh hùng vĩ, tráng lệ của núi rừng Tây Bắc.

+ Tăng thêm nhịp điệu, nhạc tính cho câu thơ.

b) - Điệp ngữ: tiếng ghi ta

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh âm thanh chủ đạo của bài thơ.

+ Thể hiện sự ám ảnh, day dứt của tác giả trước sự hy sinh của Lor-ca. Nó tiếng nấc nghẹn, nghẹn ngào, đau xót trước một người nghệ sĩ đã cống hiến hết mình cho tình yêu nghệ thuật.

Câu 4 trang 51 sgk Ngữ văn 12 Tập 1: So sánh cách sử dụng biện pháp tu từ đối trong các ngữ liệu dưới đây:

a)

Gặp thời đồ điếu công thành dễ,

Lỡ vận anh hùng hận xót xa.

Phò chúa dốc lòng nâng trục đất,

Tây binh khôn lối kéo Ngân Hà.

(Đặng Dung, Cảm hoài, Nguyễn Khảc Phi dịch)

b)

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

(Quang Dũng, Tây Tiến)

Trả lời:

a) - Đối: Gặp thời đồ điếu công thành dễ  ><  Lỡ vận anh hùng hận xót xa

- Tác dụng: ý nói thời thế thuận lợi thì việc lập công dễ dàng và khi thời thế không thuận thì anh hùng cũng phải chịu thất bại, ôm hận.

b) - Đối: Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi >< Mường Lát hoa về trong đêm hơi

- Tác dụng: làm nổi bật sự tương phản giữa cảnh tượng gian khổ, mệt mỏi của đoàn quân với cảnh tượng đẹp đẽ, thơ mộng của núi rừng.