Nhiệt năng là gì? Nhiệt lượng là gì? - Vật lý 8 bài 21

Bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu về Nhiệt năng là gì? Nhiệt lượng là gì? để tìm lời giải đáp cho câu hỏi trên. Đồng thời qua đó trả lời một số câu hỏi và bài tập vận dụng về nhiệt năng.

I. Nhiệt năng

• Nhiệt năng là gì? Nhiệt năng là tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật.

- Nhiệt năng phụ thuộc vào nhiệt độ: Nhiệt độ của vật càng cao thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh và nhiệt năng của vật càng lớn.

- Mọi vật đều có nhiệt năng vì các phân tử cấu tạo nên vật luôn luôn chuyển động. 

II. Các cách làm thay đổi nhiệt năng

1. Thực hiện công

- Để làm tăng nhiệt năng của vật ta thực hiện công bằng cách cho vật chuyển động hoặc tác động lực lên vật.

* Ví dụ: Cọ xát miếng đồng → Miếng đồng nóng lên → Nhiệt năng tăng

2. Truyền nhiệt

- Cách làm thay đổi nhiệt năng mà không cần thực hiện công gọi là truyền nhiệt

* Ví dụ: Đốt nóng miếng đồng hoặc thả miếng đồng vào cốc nước nóng

III. Nhiệt lượng

• Nhiệt lượng là gì? Nhiệt lượng là phần nhiệt năng mà vật nhận được hay mất đi trong quá trình truyền nhiệt.

- Nhiệt lượng ký hiệu là Q, đơn vị là J (Jun).

IV. Bài tập về Nhiệt năng

* Câu C1 trang 74 SGK Vật Lý 8: Các em hãy nghĩ ra một thí nghiệm đơn giản để chứng tỏ khi thực hiện công lên miếng đồng, miếng đồng sẽ nóng lên.

° Lời giải câu C1 trang 74 SGK Vật Lý 8:

- Cọ xát miếng đồng nhiều lần lên nền bê tông khi đó miếng đồng sẽ nóng dần lên.

- Dùng búa đập lên miếng đồng nhiều lần, miếng đồng sẽ nóng lên.

* Câu C2 trang 75 SGK Vật Lý 8: Các em hãy nghĩ ra một thí nghiệm đơn giản để minh họa việc làm tăng nhiệt năng của một vật bằng cách truyền nhiệt.

° Lời giải câu C2 trang 75 SGK Vật Lý 8:

- Thả miếng đồng vào cốc nước nóng, hoặc đặt miếng đồng lên nắp một nồi nước đang sôi, sau một thời gian, miếng đồng sẽ nóng lên.

* Câu C3 trang 75 SGK Vật Lý 8: Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh. Hỏi nhiệt năng của miếng đồng và của nước thay đổi như thế nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt?

° Lời giải câu C3 trang 75 SGK Vật Lý 8:

- Nhiệt năng của miếng đồng sẽ giảm và nhiệt năng của nước tăng. Đây là sự truyền nhiệt.

* Câu C4 trang 75 SGK Vật Lý 8: Xoa hai bàn tay vào nhau ta thấy nóng lên. Trong hiện tượng này đã có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt?

° Lời giải câu C4 trang 75 SGK Vật Lý 8:

- Hiện tượng này đã có sự chuyển hóa năng lượng từ cơ năng sang nhiệt năng. Đây là sự thực hiện công.

* Câu C5 trang 75 SGK Vật Lý 8: Hãy dùng những kiến thức đã học trong bài để giải thích hiện tượng nêu ra ở đầu bài. 

"Trong thí nghiệm về thả quả bóng rơi (H.21.1), mỗi lần quả bóng nảy lên, độ cao của nó lại giảm dần. Cuối cùng không nảy lên được nữa. Trong hiện tượng này rõ ràng là cơ năng đã giảm dần. Vậy cơ năng đã biến mất hay đã chuyển thành một dạng năng lượng khác ?"

° Lời giải câu C5 trang 75 SGK Vật Lý 8:

- Do va chạm với mặt đất (thực hiện công) mà cơ năng đã chuyển hóa thành nhiệt năng làm nóng quả bóng và mặt sàn chứ không mất đi.