Vấn đề khai thác thế mạnh ở Trung Du và Miền Núi Bắc Bộ - Địa lí 12 bài 32

Vậy Trung du và miền núi Bắc Bộ bao gồm bao nhiêu tỉnh? có kiểu khí hậu như thế nào? Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh nổi bật nào?... tất cả sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây.

1. Khái quát chung về Trung du và miền núi Bắc Bộ

• Trung du và miền núi Bắc Bộ gồm 15 tỉnh, đó là:

- Phần Tây Bắc: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình.

- Phần Đông Bắc: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Giang và Quảng Ninh.

• Vị trí địa lí của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

- Đây là vùng có vị trí địa lí đặc biệt, mạng lưới giao thông vận tải được đầu tư, nâng cấp, nên ngày càng thuận lợi cho việc giao lưu với các vùng khác trong nước và xây dựng nền kinh tế mở.

• Diện tích của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

- Có diện tích lớn nhất nước ta (trên 101 nghìn km²), số dân 12 triệu người (năm 2006), chiếm khoảng 30,5% diện tích và 14,2% dân số cả nước.

• Về tài nguyên thiên nhiên của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ

- Là vùng có tài nguyên thiên nhiên đa dạng, có khả năng đa dạng hoá cơ cấu kinh tế, với những thế mạnh về công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản, thuỷ điện, nền nông nghiệp nhiệt đới có cả những sản phẩm cận nhiệt và ôn đới, phát triển tổng hợp kinh tế biển, du lịch.

• Mật độ dân số của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

- Là vùng thưa dân, mật độ dân số ở miền núi 50-100 người/km², ở trung du 100-300 người/km², nên hạn chế về thị trường tại chỗ và về lao động.

- Có nhiều dân tộc ít người với kinh nghiệm trong sản xuất và chinh phục tự nhiên. Tình trạng lạc hậu, nạn du canh du cư... vẫn còn ở một số bộ tộc người.

- Cơ sở vật chất kĩ thuật đã có nhiều tiến bộ. Nhưng ở vùng núi cơ sở vật chất kĩ thuật còn nghèo, dễ bị xuống cấp.

2. Khai thác, chế biến khoáng sản và thủy điện của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ

a) Điều kiện phát triển:

• Thuận lợi:

- Giàu khoáng sản, nhiều loại có trữ năng lớn điển hình là than; Có trữ năng thuỷ điện lớn nhất cả nước

• Khó khăn:

- Khai thác khoáng sản, xây dựng các công trình thủy điện đòi hỏi phải có các phương tiện hiện đại và chi phí cao; một số loại khoáng sản có nguy cơ cạn kiệt…

b) Tình hình phát triển:

• Về khai thác, chế biến khoáng sản:

 - Kim loại: Khai thác sắt ở Thái Nguyên, Yên Bái, Lào Cai.

 - Năng lượng: Khai thác than ở Quảng Ninh, Sơn La.

 - Phi kim loại: Khai thác apatit ở Lào Cai.

 - Vật liệu xây dựng: Khai thác đá vôi ở Sơn La, Lạng Sơn.

• Về thủy điện:

- Có nhiều nhá máy thuỷ điện quy mô lớn như Sơn La, Hoà Bình, Lai Châu, Thác Bà.

3. Trồng và chế biến cây công nghiệp, cây dược liệu, rau quả cận nhiệt và ôn đới ở Trung du và miền núi Bắc Bộ

a) Điều kiện phát triển:

* Thuận lợi:

• Về tự nhiên:

 - Đất: có nhiều loại: đất feralit, phù sa cổ (ở trung du), phù sa ở dọc các thung lũng sông.

 - Khí hậu: nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh, chiu ảnh hưởng sâu sắc của địa hình vùng núi.

 - Địa hình cao.

⇒ Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh đặc biệt để phát triển các cây công nghiệp có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới, thí dụ như cây chè.

• Về kinh tế - xã hội:

 - Có truyền thống, kinh nghiệm sản xuất.

 - Có các cơ sở công nghiệp chế biến

 - Chính sách, thị trường, vốn, kỹ thuật,... thuận lợi

* Khó khăn:

• Về tự nhiên:

 - Địa hình hiểm trở.

 - Rét, Sương muối.

 - Thiếu nước về mùa đông.

• Về kinh tế - xã hội:

 - Cơ sở chế biến chưa phát triển.

 - Giao thông vận tải chưa thật hoàn thiện.

b) Hiện trạng phát triển:

- Chè có diện tích lớn nhất cả nước tập trung ở Phú Thọ, Thái Nguyên, Yên Bái,...

- Ở các vùng giáp biên giới của Cao Bằng, Lạng Sơn hay dãy Hoàng Liên Sơn trồng nhiều giống thuốc quý như tam thất, đương quy, đỗ trọng, hồi, thảo quả,... trên vùng núi cao.

- Ở Sapa trồng nhiều loại rau ôn đới và trồng hoa xuất khẩu.

4. Chăn nuôi gia súc ở Trung du và miền núi Bắc Bộ

a) Điều kiện phát triển:

• Thuận lợi:

- Nhiều đồng cỏ. Lương thực cho người được giải quyết tốt hơn.

• Khó khăn:

- Tuy nhiên việc vận chuyển khó khăn, năng suất đồng cỏ thấp.

b) Hiện trạng phát triển:

- Chăn thả trong rừng với 1,7 triệu con, chiếm 50% cả nước.

- Bò được nuôi để lấy thịt, lấy sữa trên các cao nguyên Mộc Châu, Sơn La…với 900.000 con, chiếm 18% cả nước.

- Lợn nuôi 5,8 triệu con, chiếm 21% cả nước.