Đòn bẩy là gì? Cấu tạo và Ứng dụng của đòn bẩy - Vật lý 6 bài 15

Vậy đòn bẩy là gì? Cấu tạo của đòn bẩy ra sao? Đòn bẩy có ứng dụng gì trong đời sống con người? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua nội dung bài viết này.

I. Cấu tạo của đòn bẩy

• Đòn bẩy gồm: Thanh cứng với điểm tựa tạo thành đòn bẩy.

- Khi dùng đòn bẩy để nâng vật thì đòn bẩy quay quanh điểm O gọi là điểm tựa và nó chịu tác dụng của hai lực: lực F₁ do vật tác dụng vào đòn bẩy đặt tại điểm O₁, lực F₂ do ta tác dụng vào đòn bẩy đặt tại điểm F₂

II. Tác dụng của đòn bẩy

- Khi sử dụng đòn bẩy nếu OO₂ > OO₁ nghĩa là khoảng cách từ điểm tựa (O) đến điểm tác dụng lực lớn hơn khoảng cách từ điểm tựa đến điểm đặt vật thì lực tác dụng nhỏ hơn trọng lượng của vật.

- Muốn lực nâng vật nhỏ hơn trọng lượng của vật thì cần làm cho khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của lực nâng lớn hơn khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lượng vật.

> Nhận xét: Tác dụng của đòn bẩy là giúp con người có thể nâng được vật nặng hơn bằng cách tác dụng một lực nhỏ hơn.

III. Ứng dụng của đòn bẩy

* Câu C4 trang 49 SGK Vật Lý 6: Tìm ví dụ sử dụng đòn bẩy trong cuộc sống.

* Lời giải:

Một số ứng dụng của đòn bẩy trong thực tế là:

- Cái kéo, mái chèo thuyền.

- Trò chơi bập bênh.

- Đồ khui bia, nước ngọt.

* Câu C5 trang 49 SGK Vật Lý 6: Hãy chỉ ra điểm tựa, các điểm tác dụng của lực F₁, F₂ lên đòn bẩy trong hình sau.* Lời giải:

- Điểm tựa: chỗ mái chèo tựa vào mạn thuyền; trục bánh xe cút kít; ốc giữ chặt hai nửa kéo; trục quay bập bênh.

- Điếm tác dụng của lực F₁: chỗ nước đẩy vào mái chèo; chỗ giữa mặt đáy thùng xe cút kít chạm vào thanh nối ra tay cầm; chỗ giấy chạm vào lưỡi kéo; chỗ một bạn ngồi.

- Điếm tác dụng của lực F₂: chỗ tay cầm mái chèo; chỗ tay cầm xe cút kít; chỗ tay cầm kéo; chỗ bạn còn lại ngồi.

* Câu C6 trang 49 SGK Vật Lý 6: Hãy chỉ ra cách cải tiến việc sử dụng đòn bẩy ở hình 15.1 để làm giảm lực kéo hơn.* Lời giải:

Để làm giảm lực kéo ở hình trên ta có thể làm như sau:

+ Dời giá đỡ làm điểm tựa O gần ống bêtông hơn (nếu được).

+ Hoặc dùng đòn bẩy dài hơn.

+ Hoặc buộc thêm gạch, khúc gỗ hoặc các vật nặng khác vào phía cuối đòn bẩy.